تبیین جایگاه پادشاهان صفوی در غیبت امام (عج) از منظر مورخان

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: دوفصلنامه سیره پژوهی اهل بیت (ع)، دوره: 3، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_JSAB-3-4_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 502
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

پروین ترکمنی آذر

عضو هیئت علمی پژوهشگاه تاریخ

چکیده

تشکیل حکومت صفویه با ویژگی­ هایی همراه بود که مهم ­ترین آن رسمیت یافتن مذهب تشیع است. حکومت­ها برای پذیرش در میان مردم جامعه نیاز به آن دارند تا برای حکومت­ کردن خود حقی قایل شوند. در جامعه­ ی ایران مشروعیت حکومت، مهم ­ترین عامل برای حق حکومت­ کردن محسوب می­ شود. تکیه­ ی صفویان بر مذهب تشیع نیاز به پذیرش حکومت آنان بر پایه ­ی تعالیم و معارف مذهب تشیع داشت. شیعیان به ولایت ائمه در همه­ ی زمان­ها- زمان حضور و غیبت، حکومت علنی و غیر علنی- اعتقاد دارند. اینکه پذیرش صفویان در زمان غیبت توسط شیعیان چگونه صورت گرفت و جایگاه پادشاهان صفوی چگونه و بر چه اساسی تبیین گردید موضوعی است که پژوهش حاضر درصدد بررسی و درک گفتمان­ های مسلط در دوره­ های مختلف آن در رابطه با تعامل قدرت پادشاهان و علمای دین از طریق تاریخ ­نوشته­ های دوره ­ی صفوی است. زیرا مورخان به­ عنوان افراد جامعه - البته از گروه فرهیختگان و اغلب دیوانیان و گاه علما و ادبا- متاثر از حیات فکری جامعه­ ی خود هستند و تحت شرایط خاص زیستگاه خود، به ­لحاظ زمانی و مکانی و مصلحت ­های موجود، تاریخ خود را می­نگارند. دستاوردهای مقاله نشان داد که گفتمان­های ایجادشده با فراز و فرود قدرت سیاسی و مذهبی در دوره­ های مختلف، گاه در تاثیرپذیری از اندیشه ­ی موعودگرایانه، پادشاهان صفوی را به عنوان نایبان امام زمان (ع) و گاه بر پایه­ ی اندیشه­ ی تقدیرگرایانه، آنان را برگزیده­ ی خداوند دانسته و حکومتشان به مقتضای شرایط سیاسی و مذهبی به­عنوان لطف الهی، حکومت ابدمدت و ابدپیوند با ولایت امام زمان(ع) خوانده شده است

کلیدواژه ها

صفویان, تاریخ نگاری, قدرت سیاسی و قدرت مذهبی, پادشاه صفوی و امام زمان(ع)

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.