طبقه بندی کیفیت آب رودخانه ها در استان گلستان برای مصارف کشاورزی

آب منبع حیاتی برای هر پدیده زیستی و انسانی میباشد و یکی از منابع مهم پایه و اساسی برای توسعه کشورهاست. بخش کوچکی از منابع آبی (حدود (%1 شامل آبهای جاری، سطحی، تالابها و دریاچه ها است که توسط انسان قابل بهره برداری و استفاده مستقیم میباشد. بنابراین کاهش کیفیت آبهای جاری مانند رودخانه ها و نهرها که به شدت تحت تاثیر بشر قرار دارند، یکی از نگرانیهای حال حاضر میباشد. رودخانه ها بهعنوان یکی از منابع اساسی تامین آب برای کشاورزی، شرب و مصارف صنعتی مطرح میباشند. از طرفی با گذشت زمان و گسترش جوامع انسانی و بهتبع آن افزایش استفاده از منابع آبی، دخل و تصرف غیرطبیعی و تغییر شرایط کیفی آب رودخانه ها افزایش یافته است. آلودگی رودخانه ها، یکی از مهمترین مشکلات دنیای امروز بهویژه در کشورهای در حال توسعه میباشد. افزایش تقاضای آب، بالا رفتن سطح زندگی و گسترش آلودگی منابع آب در اثر توسعه فعالیتهای کشاورزی، شهری و صنعتی موجب ایجاد وضع نامساعد زیستمحیطی و تشدید آلودگی منابع آب شده و مدیریت معقول و منطقی آن را بسیار دشوار و پیچیده کرده است .[1]در سالهای اخیر علاوه بر تقاضای بیشتر برای مصرف آب بهعلت توسعه صنعتی و کشاورزی، کاهش نزولات جوی در کشور نیز بسیاری از مناطق را با بحرانهای مختلف روبرو ساخت. کمبود محصولات زراعی، از بین رفتن مراتع، شور شدن آبها و خاکها و شیوع بیماریهای خاص و بسیاری از موارد مشکلساز دیگر حاصل خشکسالی است. شوری آبها تهدیدی برای بهداشت و قدرت تولیدی یک حوضه آبریز است. این پدیده بر زندگی کشاورزان، توسعه شهرها و استفادهکنندگان از آب و خاک تاثیر میگذارد و در صورتی که مانع از افزایش آن نشویم منجر به قلیایی شدن خاک، ایجاد بیابانها و مهاجرت انسانها خواهد گردید. کارشناسان دو راه را برای عبور از بحرانهای آب پیشنهاد میکنند: -1 فشار مضاعف بر منابع آبی -2 مدیریت مصرف یا درک این واقعیت که باید صرفهجویی نموده و تخریب و ضایع شدن کیفیت آب به مفهوم از دست دادن بخشی از کمیت آن است. در شوری آبها علاوه بر کاهش بارندگی و توزیع نامتناسب آن در مناطق مختلف سهم افزایش فاضلابهای شهری، کشاورزی و صنعتی را باید در نظر داشت .[2]رجایی و همکاران در سال 1390 کیفیت شیمیایی آب شرب روستایی دشت بیرجند و قائن را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که با توجه به خشکسالیهای اخیر و تاثیر آن بر کیفیت آبهای شرب روستایی و همچنین عدم مطابقت مقادیر باقیمانده جامدات خشک، سختی، سولفات، سدیم، کلرید، هدایت الکتریکی و فلوراید با استانداردهای مربوط، برنامه ریزی به منظور پایش مستمر منابع آب ضروری به نظر میرسد .[3]