زهرا باقری خلیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
محمدعلی غلامی سفیدکوهی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مجتبی خوش روش - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
جمال عباس پلنگی - دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

نیترات از گستردهترین آلاینده های آبهای زیرزمینی و سطحی در سراسر جهان است که مقدار بالای این یون در منابع آبی بر سلامت انسان و دام تاثیرگذار است. بنابراین ارائه راهکارهایی برای کاهش نیترات از آبهای آلوده لازم و ضروری است. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر متغیرهای pH و نرخ جریان بر حذف نیترات با استفاده از مدل توماس در ستونهای بستر ثابت حاوی زئولیت اصلاحشده است. برای اصلاح سطح زئولیتها، از محلول هگزادسیل تری متیل آمونیوم برماید به غلظت 25 میلی مولار استفاده شد. زه آب کشاورزی با غلطت 80 میلیگرم بر لیتر نیترات، به صورت مصنوعی با حل کردن نمک پتاسیم نیترات در آب مقطر در آزمایشگاه تهیه شد. برای حذف نیترات تحت جریان پیوسته، از ستونهایی از جنس پی وی سی با قطر 63 میلیمتر به عنوان راکتورهایی با جریان بالارونده و بسترثابت مورد استفاده قرار گرفت. نتایج بدست آمده از مدل توماس نشان میدهد که حداکثر ظرفیت جذب نیترات در ستون بستر ثابت از زئولیت اصلاح شده در pH معادل 6 رخ داد. نتایج آزمایش نشان داد که با کاهش نرخ جریان، زمان رخنه افزایش مییابد، همچنین شکل منحنی بدست آمده از داده های آزمایشگاهی تفاوت قابل توجهی با منحنی ایده آل بدست آمده از مدل توماس دارد.

SMZ، راندمان حذف، pH، نرخ جریان، مدل توماس