احمدرضا عباسی فر - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اراک، اراک
بابک ولی زاده کاجی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اراک، اراک
مهدیه کریمی - فارغالتحصیل دکتری دانشگاه بوعلی سینا همدان

یکی از مشکلات استفاده از قلمه ها به ویژه قلمه های خشبی و نیمه خشبی به منظور ازدیاد گونه های مختلف گیاهی، ریشه دار کردن آنها میباشد و استفاده از هورمونهای ریشهزایی مستلزم صرف هزینه ارزی زیاد بوده و سبب ایجاد مشکلات زیست محیطی فراوانی میگردد. در این راستا، استفاده از عصاره های طبیعی تحریک کننده رشد را به صورت محلول پاشی و یا در انتهای قلمه ها میتواند سبب افزایش اکسین درونی و به دنبال آن افزایش ریشهزایی گردد. در این پژوهش عصاره های گوجه فرنگی، بید و آلوئهورا در غلظتهای صفر (شاهد)، 25 و 50 گرم در لیتر آب مقطر روی قلمه های دو نوع از گیاه مختلف از نظر ریشهزایی (رز و داوودی)، در چهار تیمار؛ شاهد (بدون استفاده از عصاره)، استفاده در هنگام کشت، یک ماه بعد کاشت و دو ماه بعد کاشت مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشی به صورت فاکتوریل (فاکتور اول نوع قلمه گیاهی و فاکتور دوم نوع عصاره)در قالب طرح کاملا3 تصادفی و در 3 تکرار (هر تکرار شامل 10 عدد قلمه) اجرا گردید. داده با استفاده از نرم افزار SAS نسخه 9/4 آنالیز شدند. مقایسات میانگینها با استفاده از آزمون چند دامنهای دانکن در سطح 0/05 مورد بررسی قرار گرفتند . بررسی نتایج به دست آمده نشان داد که عصاره های استفاده شده درقلمه های رز از نظر زمان استفاده از آنها سبب ایجاد تفاوت معنیدار در صفات طول بلندترین شاخساره و وزن خشک ریشه شدند و بهترین تیمارها به ترتیب هنگام کاشت و یک ماه بعد کاشت بود. در قلمه های داوودی در تیمار عصاره بید بلندترین ریشه ها را در هنگام کاشت (با 29 /33 سانتیمتر) و یک ماه بعد کاشت ( با 29 سانتیمتر) و عصاره گوجه فرنگی بلندترین شاخساره ها (با 12/67 سانتیمتر) را در قلمه های داوودی ایجاد کرد. زمان یک ماه بعد از کاشت بهترین زمان استفاده از عصاره های مختلف برای ایجاد بیشترین مجموع طول شاخساره ها بود.

ازدیاد، تحریک کننده طبیعی، شاخساره، عصاره، هورمون