سما رحیمی دوین - دانش آموخته دکتری علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
علی قرقانی - دانشیار بخش علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. مرکز مطالعات خشکسالی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
علی پورخالوئی - استادیار بخش علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران.

گونه های بادام وحشی ایرانی منابع با ارزش ژنتیکی گیاهی هستند که میتوانند در برنامه های به نژادی رقمها و پایه های بادام استفاده شوند. در این میان گونه Prunus scoparia دارای نقش برجسته ای است که لازم است مورد بررسی ژرف قرار گیرد. در پژوهش حاضر گوناگونی ژنتیکی هفت جمعیت از گونه P. scoparia در مقایسه با سه گونه دیگر بادام شامل P. elaeagnifolia، P. eburnea و P. dulcis جمع آوری شده از استانهای فارس و چهارمحال و بختیاری با استفاده از نشانگر ISSR بررسی شد. فراسنجه های گوناگونی ژنتیکی با استفاده از نرم افزار POPGENE 1.32 محاسبه شد. از غربالگری کل مواد گیاهی با 12 نشانگر مولکولی ISSR در مجموع 353 قطعه DNA به دست آمد که 352 عدد از آنها چندشکل (%99/69) بود. میانگین محتوای اطلاعات چندشکلی (PIC)، شاخص نشانگر (MI) و قدرت تفکیک (Rp) به ترتیب 0/932، 27/211 و 7/882 بود که نشان دهنده بالا بودن قدرت تفکیک نشانگرها میباشد. نتایج تجزیه خوشهای نشان داد که مواد گیاهی مورد مطالعه به روشنی بر اساس گونه تفکیک گردیدند. جمعیتهای P. scoparia در یک گروه قرار گرفتند و P. eburnea نزدیک به P. scoparia قرار گرفت (هر دو متعلق به بخش Spartioides هستند). بادامهای اهلی و P. elaeagnifolia (هر دو متعلق به بخش Euamygdalus هستند) نزدیک به یکدیگر قرار گرفتند. این مطالعه نشان داد که گوناگونی قابل توجهی میان ژرم پلاسم گونه های بادام وحشی مطالعه شده به ویژه P. scoparia وجود دارد که به عنوان منابع ژنتیکی با ارزشی در برنامه های بهنژادی بادام به منظور تولید ارقام و پایه های جدید، یا به طور مستقیم بهعنوان پایه و همچنین برای جنگلکاری و کشت در فضای سبز میتوانند استفاده شوند.

Prunus scoparia، تجزیه خوشه ای، گوناگونی ژنتیکی