رضا صالحی - گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
عبدالکریم کاشی - گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
معین موسوی نژاد - گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

اولین گزارش منتشر نشده از پیوند سبزی ها در ایران به سال 1353 هجری شمسی برمی گردد که هندوانه به روش مجاورتی بر روی پایه ای از جنس خودش پیوند گردید. برنامه های پژوهشی جامع و هدفمند از سال 20) 1378 سال پیش) و تولید تجاری نشای پیوندی از سال 10) 1388 سال پیش) در کشور شروع شد. اهداف اصلی پیوند سبزی ها، غلبه بر بیماری های خاک زاد و تنش های غیرزیستی می باشد. ایران جزو سه کشور بزرگ دنیا در تولید هندوانه، خربزه و خیار می باشد و بر همین اساس از میزان 3 میلیون نشای پیوندی تولیدی در سال، %95 آن به هندوانه، %3 به خربزه و مابقی به خیار، گوجه فرنگی و فلفل اختصاص دارد. با توجه به بازار بسیار گسترده در این حوضه، فاصله بسیار زیادی بین تولید محدود نشای پیوندی با تقاضای بالای آن در کشور وجود دارد. پیوند نیمانیم تک لپه ای در کدوئیان و پیوند نیمانیم لوله ای در سولاناسه، از رایج ترین روش های پیوند سبزی ها در کشور می باشند. در حال حاضر تعدادی از دانشگاه ها، مراکز و موسسات تحقیقاتی و بخش خصوصی، مطالعاتی را روی جنبه های تولید نشاء، مقایسه پایه ها، توسعه تجهیزات، فیزیولوژی گیاه و بیولوژی مولکولی مرتبط با پیوند سبزی ها انجام می دهند. در حال حاضر چندین پروژه تحقیقاتی، کارگاه آموزشی و تاسیس یک شرکت فناور با محوریت پارک علم و فناوری دانشگاه تهران در کشور انجام شده است. هم اکنون مشکلاتی همچون هزینه های بالای کارگری، توسعه بیماری های بذرزاد، کمبود پایه های سازگار و مقاوم به چندین بیماری و عدم درک کامل از مکانیسم اثرات متقابل پایه-پیوندک مرتبط با رشد و نمو گیاه، تحمل و کیفیت میوه، کاربرد نشاهای پیوندی را با محدودیت مواجه ساخته است.

تولید نشاء، تنش ها، اثرات متقابل پایه و پیوندک، کیفیت میوه، هندوانه