نحله تقوایی فرد - گروه علوم باغبانی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج
عسکر غنی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی دانشگاه جهرم، جهرم
مهدی حسین فرهی - گروه علوم باغبانی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج

ترج با نام علمی Citrus medica var medica Proper. درختی است متعلق به خانواده مرکبات که در جنوب ایران مورد کشت و کار قرار می گیرد. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر مرحله رسیدن میوه بر میزان، عملکرد و فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس میوه اترج صغیر، آزمایشی بر پایه بلوک های کامل تصادفی شامل 4 تیمار و 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل مراحل بلوغ میوه در 4 مرحله شامل رسیده-سبز، مرحله تغییر رنگ (سبز-زرد)، مرحله رسیده-زرد و مرحله خیلی رسیده (زرد پر رنگ) بود. مهمترین صفات اندازه گیری شده شامل درصد، عملکرد و فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس بود. نتایج نشان دهنده تاثیر معنیدار مرحله رسیدن میوه بر صفات اندازه گیری بود. بیشترین میزان اسانس 2/37) درصد) مربوط به مرحله تغییر رنگ بود و با پیشرفت بلوغ میزان اسانس آن کاهش یافت، گرچه بین سایر تیمارها از نظر آماری اختلاف معنی داری وجود نداشت. کمترین عملکرد اسانس (0/15) در مرحله سوم رسیدن (زرد رسیده) اندازه گیری شد و سایر تیمارها از نظر آماری در یک گروه قرار داشتند. بیشترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس در مرحله خیلی رسیده 65/91) درصد) اندازه گیری شد و میزان فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس میوه اترج صغیر بین مراحل اول تا سوم بلوغ اختلاف معنیداری وجود نداشت. به طور کلی بهترین زمان برای دستیابی به حداکثر میزان اسانس مرحله تغییر رنگ و بهترین مرحله از نظر فعالیت آنتی اکسیدانی مرحله خیلی رسیده شناسایی گردید. که این مهم از لحاظ دسترسی به حداکثر اسانس و کیفیت آن حائز اهمیت می باشد.

Citrus medica L.، رسیدن، متابولیتهای ثانویه، فنولوژی، مرکبات.