حمید رضا بوستانی - دانشگاه شهید چمران اهواز
مصطفی چرم - دانشگاه شهید چمران اهواز
عبدالامیر معزی - دانشگاه شهید چمران اهواز
نجفعلی کریمیان - دانشگاه شیراز

در خاک های آهکی و شور قابلیت زیست فراهمی روی پایین است، لذا مطالعه شکل های شیمیایی و تخمین پتانسیل زیست فراهمی روی در چنین خاک هایی ضروری است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر تلقیح باکتری های محرک رشد و قارچ میکوریزا بر شکل های شیمیایی روی با استفاده از عصاره گیری دنباله ای در خاک آهکی پس از برداشت ذرت با سطوح مختلف شوری بود. آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. فاکتور اول شامل سه سطح شوری (0 ، 15 و 30 میلی اکی والان نمک در کیلوگرم خاک) و فاکتور دوم چهار سطح تلقیح میکروبی (قارچ گلوموس اینترادیسس، باکتری سودوموناس، تلقیح همزمان باکتری- قارچ و بدون تلقیح) بود. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری غلظت شکل های محلول+ تبادلی، کربناتی و اکسید منگنز افزایش و شکل باقی مانده و آلی روی کاهش پیدا کرد. با کاربرد تیمار های میکروبی غلظت شکل های محلول+ تبادلی، کربناتی و اکسید منگنز افزایش و غلظت شکل باقی مانده کاهش نشان داد. بیشترین افزایش غلظت شکل های محلول+ تبادلی (101 درصد)، کربناتی (3/59 درصد) و اکسید منگنز (100 درصد) در تیمار کاربرد توام قارچ و باکتری مشاهده شد. همبستگی مثبت و معنی داری بین شکل های محلول+ تبادلی، کربناتی و اکسید منگنز روی در خاک با روی قابل استفاده در خاک وجود داشت که نشان دهنده نقش موثر این سه شکل شیمیایی در تامین روی مورد نیاز گیاه می باشد. نتایج نشان داد که تیمارهای شوری و میکروبی سبب توزیع مجدد روی از شکل های کمتر قابل استفاده به شکل های با قابلیت استفاده بیشتر در خاک شدند.

باکتری سودوموناس, روی, شوری, عصاره گیری دنباله ای, قارچ گلوموس اینترادیسس