بررسی عوامل محدود کننده استقرار مناسب پوشش گیاهی در پارک ساحلی اهواز به روش پایگاه دانش فازی

سابقه و هدف: مدل سازی کیفیت محیط و منظر تحت تاثیر عواملی مانند خاک، توپوگرافی، عناصر پوشش گیاهی و انسان ساخت می باشد. امروزه هدف از ارزیابی کیفیت محیط و منظر، تعیین و مشخص کردن شاخص ها و معیارهایی است که از طریق آن ها بتوان مناظر را حفاظت، احیاء و بازسازی کرد. در واقع از این طریق می توان مناظری که از لحاظ زیبایی مناسب هستند را حفظ و سایر مناظر را ترمیم و احیاء کرد. هدف از این مطالعه ارزیابی کیفیت محیط و منظر پارک ساحلی شهر اهواز با استفاده از روش پایگاه دانش فازی می باشد. مواد و روش ها: جهت انجام این پژوهش از دو عمق 30-0 و 60-30 سانتی متری نمونه برداری انجام گردید و نمونه های خاک به-منظور انجام مطالعات آزمایشگاهی به آزمایشگاه منتقل و در معرض هوا خشک گردیده و مورد بررسی قرار گرفت و پارامترهای خاک، درصد شیب، زیبا شناسی بصری عناصر پوشش گیاهی و انسان ساخت مورد اندازه گیری قرار گرفت. جهت بررسی عامل گیاه (گیاهان مقاوم و موثر بر زیبایی) و عناصر انسان ساخت از ارزیابی بصری استفاده شد. بدین منظور 150 عکس از پارک های ساحلی تهیه و توسط متخصصین فضای سبز، امتیازدهی شد. در نهایت از روش پایگاه دانش فازی با شش پارامتر (شوری، شیب، بافت خاک، زیبا شناسی بصری عناصر پوشش گیاهی و انسان ساخت و حاصلخیزی خاک) و هفت مدل به منظور بررسی و مدل سازی کیفیت محیط و منظر پارک های ساحلی اهواز استفاده گردید. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داده است که چگالی ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانه، شوری خاک، نسبت جذب سدیم، ماده آلی، فسفرقابل جذب خاک و درصد شیب در پارک ساحلی به ترتیب 67/1، 33/0، 96/10 ، 94/24، 42/2، 81/17، 7/3 می باشد. همچنین بافت خاک این منطقه لوم شنی است و مقادیر زیبا شناسی بصری عناصر پوشش گیاهی و انسان ساخت 26/2 و 12/0 است. بر اساس تحلیل سلسله مراتبی شوری خاک، درصد شیب، بافت خاک، عناصر انسان ساخت، وجود گیاهان مقاوم و حاصلخیزی خاک موثرترین متغیرها برای کلاس بندی کیفیت محیط و منظر می باشند، بنابراین این متغیرها می توانند به عنوان شاخص های مهمی برای ارزیابی کیفیت فضای سبز و محیط و منظر در نظر گرفته شوند. نتایج حاصل از مدل های مورد استفاده در پایگاه دانش فازی برای کلاس بندی کیفیت محیط و منظر پارک ساحلی اهواز نشان داد که 7/38، 8/58 و 5/2 درصد از پارک ساحلی اهواز به ترتیب در کلاس کیفیت کم، متوسط و زیاد قرار دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که خاک این پارک از نوع شور و سدیمی با تراکم خاک زیاد و پایداری خاکدانه کم می باشد. نتایج حاصل از مدل های پایگاه دانش فازی نیز نشان داد که مهمترین عامل محدود کننده در مناطق دارای کیفیت کم و متوسط، شور و سدیمی بودن خاک و فرسایش می باشد. بنابراین برای احیای فضای سبز این منطقه، احداث سیستم زهکشی و آبشویی خاک برای کاهش شوری و کاشت گیاهان مقاوم برای کنترل تنش های محیطی توصیه می گردد.

کلیدواژه ها:

کیفیت محیط و منظر ، پارک های ساحلی ، اهواز ، منطق فازی