سیدحسن قریشی کرین - استادیار دانشگاه پیام نور
حسینعلی قربانی - دکتری تاریخ انقلاب اسلامی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

بخارا از بزرگ ترین شهرهای ایالت سغد (سغدیانای باستانی) در حوزه رود زرافشان (رودسغد) و در منطقه ماوراء النهر واقع شده بود. اهمیت این شهر در طی قرون متمادی قبل و بعد از اسلام به اعتبار قرار گرفتن در محل برخورد شاهراه های مهم بازرگانی بود و اینکه این شهر مکانی برای داد و ستد میان تاجران شرق و غرب بود. لذا در طول تاریخ همواره مورد تهاجم اقوام و قبایل متعددی قرار گرفته است و گزارشات تاریخی حکایت دارد که ساکنان این شهر از سطح زندگی بالایی بهره مند بوده اند. همچنین این شهر یکی از مراکز مهم فرهنگ و ادب و هنر ایران و پایتخت سامانیان در قرون سوم و چهارم هجری بوده است. این مقاله در صدد است تا با بیان جغرافیای تاریخی شهر بخارا، اوضاع طبیعی و پیشینه سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آن را بررسی کند.

دوران اسلامی، ماوراءالنهر، ایالت سغد، بخارا، جغرافیای تاریخی و فرهنگی