مرضیه پیش قدم - کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه کردستان. سنندج. ایران.
بختیار بهرامی - استادیار گروه شهرسازی دانشگاه کردستان. سنندج. ایران.

پژوهش حاضر تحولات معماری حاکم بر بازارهای شهر شیراز دوره ساسانیان تاکنون را موردبررسی قرار میدهد تا روند تحولاتی که بر ماهیت بازار در این بازه زمانی گذشته است موردبررسی قرار گیرد. از زمانی که بازار محور اصلی شهر بوده و تنها ویژه عرضه کالا نبوده بلکه بسیاری جنبشهای سیاسی و اجتماعی از آن برمیخاسته تاکنون که واژه بازار تبدیل به مجتمع های تجاری کوچک و بزرگ در نقاط مختلف شهر شده است. بسیاری پژوهشگران علت این دگرگونی را گسترش روزافزون شهرنشینی و بالا رفتن فوق العاده ارزش زمین و فضای مورداستفاده می دانند. بازارها نه تنها در شکل گیری ساختار شهری، بلکه در شکل دهی به هویتهای اجتماعی و تاثیرگذاری بر روابط سیاسی و فرهنگی شهرها تاثیرگذار بوده اند، اما در دهه های اخیر پدیده جدیدی به نام پاساژ ، در مقابل بازار سنتی قرارگرفته است.این پژوهش با مطالعات تاریخی و کتابخانه ای فاصله بازار تا پاساژ در شهر شیراز را به شیوه توصیفی تصویر میکند. نتایج حاصل از پژوهش چنین مینماید که عواملی همچون ورود نهضت مدرنیسم و ارتباط با سایر کشورها و کشش مردم به ویژه جوانان به فضاهای تجاری و تفریحی مدرن، باعث رشد هرچه بیشتر پاساژها و مراکز خرید مدرن در سطح شهرهای ایران شده است؛ با این وجود فعالیتهای تجاری، هنوز با محور قدیمی شهر ارتباط خود را از دست نداده است و واحدهای تجاری جدید با بازار سنتی در تعامل اند.

ماهیت بازار، بازار سنتی، پاساژ، مرکز خرید، شیراز.