منیر نوبهار - دانشیار، مرکز تحقیقات مراقبتهای پرستاری و مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سمنان، ایران.دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سمنان، ایران
زینب حیدری نیانائینی - کارشناس ارشد پرستاری مراقبتهای ویژه، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سمنان، ایران
راهب قربانی - استاد، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، گروه اپیدمیولوژی و آمارزیستی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سمنان، ایران

مقدمه: بسیاری از بیماران تحت همودیالیز از مشکلات گوارشی رنج می برند. مشکلات گوارشی، زمینه ساز حالات سوء تغذیه در آن ها می شود. هدف این مطالعه تعیین وضعیت تغذیه و سلامت دستگاه گوارش در بیماران تحت همودیالیز شهر سمنان و ارتباط آن با شاخص های آزمایشگاهی و کفایت همودیالیز می باشد.روش تحقیق: این مطالعه مقطعی در سال 1394 بر روی 80 بیمار همودیالیزی سمنانی که حداقل 6 ماه سابقه همودیالیز داشتند، انجام شد. معیارهای ورود شامل سن بالاتر از 18سال، همودیالیز 3-2 بار در هفته به مدت 4 ساعت در هر جلسه بود. با استفاده از پرسشنامه های اطلاعات دموگرافیک، (GSRS) و (SGA) داده ها جمع آوری شد. یافته ها: 5/27% بیماران سوء تغذیه خفیف تا متوسط و 5/72% تغذیه خوب داشتند. شایع ترین مشکل گوارشی، یبوست (7/83%) بود. میزان کلسیم مصرفی (P=0/046 , r=0/2313)، کراتینین (p=0/041, r=0/234) و آلکالین فسفاتاز (p<0/001 r=0/414) با سلامت دستگاه گوارش؛ و آلکالین فسفاتاز (p<0/001, r=0/419) با تغذیه همبستگی مثبت و معنی داری داشتند، کفایت همودیالیز در 15% بیماران (کم تر از 8/0)، 3/11% (20/1≤) و در 7/73% (19/1 - 8/0) بود. کفایت همودیالیز (p=0/023 , r=0/260)، نیتروژن اوره (p=0/046 , r=0/228) و کراتینین (p=0/003,r=0/330 ) با سلامت دستگاه گوارش ارتباط مثبت و معنی داری داشتند، اما بین کفایت همودیالیز با تغذیه (p=0/344, r=0/109)، ارتباط معنی داری دیده نشد، در حالی که تغذیه با سلامت دستگاه گوارش (p<0/001 r=0/799) ارتباط مثبت و معنی داری داشت.نتیجه گیری: در بیماران تحت همودیالیز، وضعیت تغذیه با سلامت دستگاه گوارش ارتباط معنی داری داشت، هم چنین از آنجا که کفایت همودیالیز با سلامت دستگاه گوارش آنان ارتباط معنی دار داشت، بهره مندی از این یافته می تواند به برنامه ریزی مناسب تر برای بهبود کفایت همودیالیز، به خصوص برای آن ها که از تغذیه طبیعی برخوردار نیستند، کمک نماید.

همودیالیز، وضعیت تغذیه، سلامت دستگاه گوارش، شاخص های آزمایشگاهی، کفایت همودیالیز