امین حیدری - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
رسول اصغری ذکریا - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
فاطمه احمدپور - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
لیلا غفارزاده نمازی - دانشکده کشاورزی مشگین شهر، دانشگاه محقق اردبیلی

ارزیابی تحمل گیاهان زراعی به تنش های محیطی به ویژه در مرحله جوانه زنی عامل مهمی در انتخاب آنها برای کشت در شرایط محیطی مختلف می باشد. ارزیابی های معمول در شرایط مزرعه ای زمان بر و تحت تاثیر عوامل غیر قابل کنترل محیطی می باشد. بنابراین استفاده از روش های آزمایشگاهی، امکان ارزیابی سریع و نسبتا دقیق عکس العمل گیاهان را به تنش محیطی در شرایط کنترل شده فراهم می کند. در همین راستا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. شاخص های جوانه زنی (درصد جوانه زنی، میانگین مدت جوانه زنی، شاخص میزان جوانه زنی و ...) در 10 ژنوتیپ سیاه دانه شامل (مشهد 1 و 2، کاظمین، اصفهان اردستان، خمینی شهر، سمیرم، تبریز، شبستر و شهرضا) در سطوح شوری صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی مولار NaCl مورد مطالعه قرار گرفت. صفات اندازه گیری شده شامل شاخص میزان جوانه زنی، درصد نهایی جوانه زنی، میانگین مدت جوانه زنی، ضریب سرعت جوانه زنی می باشد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که سطوح تنش بر صفاتی همچون درصد نهایی جوانه زنی، شاخص میزان جوانه زنی و ضریب سرعت جوانه زنی تاثیر معنی داری دارد. همچنین بین ژنوتیپ ها از لحاظ صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری مشاهده شد. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که تنش شوری باعث کاهش معنی دار در وزن و طول ریشه چه و ساقه چه می گردد. از نظر صفات مجموع طول ریشه چه و ساقه چه و درصد جوانه زنی نهایی ژنوتیپ کاظمین نسبت به ژنوتیپ های دیگر میانگین بالاتری داشت.

تنش شوری، جوانه زنی، شاخص جوانه زنی