فاطمه راست منش - دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
علیرضا زراسوندی - دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
نجمه رجب زاده - دانش آموخته زمین شناسی زیست محیطی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
علی عباس نیکوند - گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

زمینه مطالعه: سالانه موارد زیادی از بیماری های بالینی ناشی از کمبود عناصر خصوصا کمبود مس در گوسفندان استان خوزستان دیده می شود؛ در حالی که پژوهش ها در زمینه عناصر خاک و گیاه و اثرات آن ها بر دام های منطقه محدود است. هدف: مطالعه ی حاضر، با هدف بررسی عناصر مس، گوگرد، آهن، مولیبدن و روی در خاک و علوفه و ارزیابی ارتباط آن ها با مقادیر سرمی مس و روی در گوسفندان شهرستان سوسنگرد انجام شد. روش کار: تعداد 5 نمونه خاک و علوفه مرتعی و 50 نمونه سرم خون گوسفند از 5 منطقه تحت بررسی، اخذ و به پژوهشکده کاربرد پرتوها واقع در سازمان انرژی اتمی ایران ارسال شد. نمونه های خاک، پس از هضم قلیایی، با دستگاه ICP-OES و نمونه های علوفه، پس از هضم اسیدی، با دستگاه ICP-MS خوانش شدند؛ همچنین مقادیر سرمی روی و مس با استفاده از روش جذب اتمی اندازه گیری شد. نتایج: میانگین مقادیر گوگرد و آهن نمونه های خاک بالاتر از حد استاندارد بین المللی و مقدار بحرانی آن ها بود؛ در حالی که میانگین مقدار مس و مولیبدن خاک مناطق تحت مطالعه در محدوده طبیعی قرار داشت. همچنین میانگین مقدار روی خاک در مقایسه با مقدار بحرانی آن در سطح پایین تری قرار داشت (P= 0.05 ). مقایسه میانگین عناصر علوفه با مقدار بحرانی آن ها نشان داد که گوگرد و آهن، بالاتر از حد استاندارد بین المللی و مقدار بحرانی آن ها در علوفه می-باشد. در مقایسه با مقادیر طبیعی، مقدار سرمی مس و روی گوسفندان تحت بررسی، در حد کمبود مرزی یا کمتر از حد طبیعی قرار داشتند. نتیجه گیری نهایی: به نظر می رسد که بالا بودن سطح گوگرد و آهن علوفه، به طور ثانویه سبب کاهش زیست دستیابی و جذب مس و روی در گوسفندان منطقه شده است.

مس, گوگرد, علوفه, گوسفند