استفاده از مدل های DRASTIC Modified و SINTACS برای تهیه آسیب پذیری آلودگی آبخوان دشت ارومیه

دشت ارومیه به دلیل فعالیت کشاورزی و همچنین مصرف بیش از حد در بخش کشاورزی، مراکز زیاد دامپروری و پساب مراکز صنعتی در معرض خطر جدی قرار دارد. بدین جهت لازم است که مناطق با پتانسیل آسیب پذیری بالا از نظر آلودگی مشخص گردیده و بتوان تدابیر لازم را برای مدیریت و رفع این مشکلات اتخاذ نمود. هدف از این پژوهش، بررسی مناطق آسیب پذیر دشت ارومیه از نظر آلودگی آب های زیرزمینی می باشد. برای این منظور، مدل های DRASTIC Modified و SINTACS برای دشت ارومیه تهیه شده و مناطق آسیب پذیر مشخص خواهند شد. سپس مدل ها با استفاده از غلظت نیترات مورد واسنجی قرار خواهد گرفت تا تعیین شود که تا چه حد توانسته مناطق آسیب پذیر را پیش بینی نماید. نتایج مدل DRASTIC Modified نشان داد که، قسمت کوچکی از شرق دشت که حدود 4 درصد از مساحت کل دشت ارومیه را شامل می شود دارای بالاترین آسیب پذیری بودند و قسمت های شرقی از آسیب پذیری خیلی کم برخوردار بود. در نهایت حدود 65 درصد از مساحت دشت ارومیه بدون خطر آلودگی تعیین شد. همچنین در این مدل نیز اطراف دریاچه ارومیه پتانسیل آسیب پذیری بالایی دارد و مستعد آلوده شدن می باشد. مقدار ضریب همبستگی بین مدل DRASTIC Modified و تغییرات غلظت نیترات حدود 61/6 درصد بدست آمد که نتیجه قابل قبولی است. با توجه به نقشه پهنه بندی مدل SINTACS، دشت ارومیه از نظر آسیب پذیری در سه کلاس تقسیم بندی شد. حدود 18 درصد از مساحت کل دشت ارومیه دارای شاخص 140 الی 180 بود که پتانسیل آسیب پذیری بی نهایت زیاد داشت. 40 درصد از دشت ارومیه دارای شاخص 23 الی 140 بود که پتانسیل آسیب پذیری خیلی زیاد داشت و 42 درصد از ماسحت منطقه مورد مطالعه دارای شاخص 95 الی 123 بود که پتانسیل آسیب پذیری زیاد داشت. در این مدل نیز مناطق اطراف دریاچه ارومیه دارای بیش ترین پتانسیل آسیب پذیری می باشد و هر چه به قسمت غربی دشت می رویم از میزان آسیب پذیری دشت کم تر می شود. نتایج به دست آمده از پتانسیل یابی این مدل با مقادیر نیترات مقایسه شد که مقدار ضریب همبستگی بین ایت دو حدود 70 درصد بدست آمد. این نتیجه نشان گر تطابق زیاد نتیجه ی این مدل با مقادیر نیترات می باشد. مقایسه نتایج نشان داد که در دشت ارومیه با توجه به شاخص غلظت نیترات، هر دو مدل نتایج قابل قبولی داشتند، اما به صورت نسبی نتایج مدل SINTACS بهتر بوده است.

کلیدواژه ها:

دریاچه ارومیه ، پتانسیل ، DRASTIC Modified و SINTACS