فریبا فلاح - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت حاصلخیزی و زیست فناوری خاک گرایش بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک. دانشگاه محقق اردبیلی. اردبیل. ایران
اکبر قویدل - عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه محقق اردبیلی. اردبیل. ایران
علی اشرف سلطانی طولارود - عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی خاک. دانشگاه محقق اردبیلی. اردبیل. ایران
معراج شرری - عضو هیات علمی گروه منابع طبیعی. دانشگاه محقق اردبیلی. اردبیل. ایران

گندم به عنوان غذای اصلی اغلب جوامع از جمله ایران یک کالای استراتژیک و راهبردی بوده و افزایش عملکرد آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. باکتری های محرک رشد گیاه و قارچ میکوریزا با بهبود رشد و عملکرد گیاه از طریق فرایندهای تحریک رشد گیاه و به طور غیرمستقیم از طریق بهبود شاخص های زیستی خاک به بهبود شرایط حاصلخیزی و تغذیه گیاه کمک می کنند. به منظور بررسی تاثیر باکتری های محرک رشد و قارچ های میکوریزی همزیست با ریشه گیاه بر رشد و نمو گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار درسال 1397 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل تلقیح بذر با باکتری محرک رشد، تلقیح با میکوریز و تلقیح باکتری های محرک رشد و میکوریز و بدون باکتری های محرک رشد و میکوریز به عنوان شاهد بودند. نتایج نشان داد بیشترین مقدار ارتفاع برگ، بوته و ساقه مربوط به تلقیح بذر با باکتری ازتو باکتر بوده است. همچنین بیشترین مقدار وزن خشک بوته و طول ریشه مربوط به تلقیح بذر با میکوریز بوده است. بیشترین مقدار وزن تر خشک بوته مربوط به تلقیح بذر با میکوریز و باکتری سودوموناس بوده است. . بیشترین مقدار کلسیم و نیتروژن مریوط به تلقیح بذر با باکتری ازتو باکتر بوده است.

ازتوباکتر، سودوموناس، میکوریزا، پتاسیم، فسفر