چالش ها و تنگناههای برنامه ریزی شهری ناشی از تغییرات کاربری اراضی شهری شهرستان شهریار

در سال های اخیر افزایش جمعیت و روند شهرنشینی در شهرستان شهریار موجب عملکرد نامطلوب و کمبود انواع سرانه کاربری ها در فضای کالبدی این شهر شده و چالش ها و مشکلاتی فراوانی را در طرح های توسعه برنامه ریزی شهری بوجود آورده است. برای بررسی این موضوع این شهر بعنوان مطالعه موردی انتخاب شده و هدف از آن ارزیابی عوامل موثر در تغییر کاربری های شهری از جمله عملکرد وضع موجود سرانه کاربری های برنامه ریزی شده، و برآورد کمبودها و نیازهای آتی، از دیدگاه کمی است که مشخص شود این عوامل چگونه در تغییرات کاربری اراضی شهری نقش داشته است. در این مقاله روش پژوهش بصورت تحلیلی - توصیفی و پیمایشی بوده و از نقشه کاربری اراضی شهری با GIS ، و داده های آماری جمعیتی و اطلاعات توصیفی استفاده گردیده است. به موجب نتایج این پژوهش، روند شهرنشینی در این شهر از سال 1375 تا 1395 بدلیل رشد جمعیت و مهاجرت بی رویه بین 17/8 تا 77/8 درصد افزایش یافته و تغییرات زیادی در عملکرد اراضی شهری و ساختار برنامه ریزی شهری ایجاد کرده است. بدین ترتیب وسعت مجموع سرانه کاربری های شهری در شرایط کنونی و پیشنهادی آینده به ترتیب در حدود 3181 و 4710 هکتار می باشد، که در مقایسه با نیازهای کنونی حدود 1529 هکتار (32/46 درصد) کمبود سرانه کاربری وجود دارد. به نظر می رسد که در این شهرستان کارکرد انواع همه کاربریها پاسخگوی نیازهای شهروندان نبوده و هدف های برنامه ریزی توسعه شهری تحقق نیافته است. نتایج این تحققیق نشان می دهد که شش عامل اصلی ناشی از تحولات جمعیتی، وجود بافت های قدیمی شهری، عملکرد نا مطلوب کاربری ها درکانون های شهری، ساخت و سازها و گرایشات توسعه شهری، حاشیه نشینی و مشکلات مدیریت شهری نقش اساسی در تغییرات کاربری های اراضی شهری داشته اند.

کلیدواژه ها:

کاربری اراضی ، برنامه ریزی شهری ، شهریار