ماهیت و ماموریت آجر در بستر تاریخی معماری ایران

آشنایی انسان با آجر از روزگاران کهن تا به امروز همواره باقی و برقرار بوده است. اگرچه گاه رویکرد به آجر در برخی ادوار تاریخی کم فروغ بوده اما هرگز متوقف نشده است. این دیرپایی خودموید کارآمدی ها و ظرفیت های آجردر حوزه های تاریخی، مهندسی و هنری است. ازسویی می توان گفت که استفاده وسیع از آجر تنها به شاخص های اقلیمی ایران معطوف و مربوط نمی شود و حوزه های اعتقادی و فرهنگی ایرانیان را هم دربرمی گیرد. خاک؛ در باور ایرانیان از جمله عناصر چهارگانه جهان متعارف به شمار می آمده و پاس حرمت آن برای همگان و همگنان امری لازم الاتباع بوده است. بناهای آجری در ایران نه تنها ازحیث سازه ای که از حیث زیباشناختی و نمادین هم بسی قابل مطالعه اند. این مهم بویژه در عصری که تکنولوژی برسرعت و سهولت در ساخت و سازها تاکید می ورزد و شکیبایی های استادانه و هویت های اصیل سرزمین ها را وانهاده و معماری را تنها در حد ساختمان سازی صرف تقلیل داده است بسی قابل توجه می نماید. لذا این مقاله که به روش مطالعات توصیفی تحلیلی به رشته نگارش درآمده می کوشد تا با معرفی ماهیت و ماموریت آجر در بستر تاریخی ایران، به تبیین نقش آفرینی های متعدد آن بپردازد تا بدین وسیله جایگاه راستین آن را بازنموده باشد.

کلیدواژه ها:

آجر ، سنت ، معماری ایران ، سلجوقی ، نماد ، ساختار