تحلیل محتوای کتاب علوم پایه اول و سوم ابتدایی بر اساس تفکر خلاق

این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه به مولفه های خلاقیت در محتوای کتب درسی علوم دوره آموزش ابتدایی طراحی شده است روش مورد استفاده در تحلیل محتوای پژوهش حاضر کدگذاری و طبقه بندی بوده و واحد ثبت تحلیل نیز، درس می باشد. از آنجا که خلاقیت یک فرایند است که در طی زمان ادامه دارد از این رو بررسی آن در یک درس، منطقی تر به نظر می رسد. جامعه آماری این پژوهش نیز کتابهای علوم اول و سوم دوره ابتدایی؛ در سال تحصیلی 97 و 98 می باشد و نمونه آماری این پژوهش شامل تمام درس ها از کتاب های اول و سوم ابتدایی علوم است و عمده ترین نتایج پژوهش حاضر این است که با توجه به چشم انداز سند تحول بنیادین که به تربیت نسلی متفکر و خلاق تاکید دارد، آنطور که شایسته است و باید به عناصر و مولفه های خلاقیت در میان کتاب های مورد بررسی ،توجه متعادل و جامعی نشده است. نقاط ضعف و قوت علوم تجربی پایه اول ابتدایی : با بررسی ها و مصاحبه های انجام شده مشخص شد که کتاب علوم پایه اول ابتدایی در مقوله سوالات باز پاسخ بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده است و این یکی از ویژگیهای مثبت این کتاب می باشد زیرا باعث می شود که کودکان هر لحظه در ذهن خود به دنبال سوالاتی در مورد وقایع محیط اطراف خود باشند و این مسئله خود باعث رشد و پرورش تفکر خلاق در آن ها می شود. در این کتاب به مقوله های بازی فکری و تخیل توجهی نشده است که یکی از نقاط ضعف کتاب همین مسئله می باشد طبق نظر اکثر کارشناسان علوم تربیتی و صاحب نظران، اگر یادگیری همراه با بازی باشد ماندگارتر و جذاب تر است و همچنین ابازی باعث رشد شخصیت همه جانبه کودکان می شود لذا چه بهتر است که مولفین کتاب های درسی به این مسئله توجه بیشتری داشته باشند. نقاط ضعف و قوت کتاب درسی علوم تجربی پایه سوم ابتدایی: در کتاب درسی علوم تجربی پایه سوم دوره ابتدایی با بررسی ها و مصاحبات انجام شده با صاحب نظران به این نتیجه رسیده ایم که مقوله آزمایشگری بیشترین درصد را به خود اختصاص داده است مقوله های تحلیل گری سوالات باز پاسخ و بارش فکری درصدهای خیلی کمی را به خود اختصاص داده است و این مسئله یکی از نقاط ضعف این کتاب محسوب میشود زیر مقوله های ذکر شده باعث ایجاد تفکر سوال و درگیری ذهنی در ذهن دانش آموزان می شود و آنها را به جستجو و یافتن پاسخ های نو و جدید وادار می کند و باعث رشد خلاقیت در آنها می شود به همین دلیل باید صاحبنظران و طراحان کتاب های درسی به این مسئله توجه بیشتری داشته باشند. و عمده ترین نتایج پژوهش حاضراین است که با توجه به چشم انداز سند تحول بنیادین که به تربیت نسلی متفکر و خلاق تاکید دارد، آنطور که شایسته است وباید به عناصر و مولفه های خلاقیت در میان کتاب های مورد بررسی، توجه متعادل و جامعی نشده است.

کلیدواژه ها:

کتاب درسی ، علوم تجربی ، خلاقیت ، تحلیل محتوا دوره ابتدایی