حسن ابوالقاسمی - فوق تخصص خون و آنکولوژی کودکان، استاد تمام، دانشگاه علوم پزشکی بقیه االله(عج)، تهران، ایران

ایران یکی از کشورهایی است که به علت موقعیت خاص جغرافیایی حوادث و بلایا زیادی مانند سیل و زلزله را تجربه میکند. کمک به آسیبدیدگان اولین عکس العملی است که از طرف مردم بروز میکند. وسایل ارتباط جمعی و امروزه فضای مجازی تلاش میکند احساسات عاطفی مردم را برای انجام مشارکت تقویت کنند. یکی از اقداماتی که مردم برای رضای خدا و گاهی ارضای احساسات خود انجام میدهند مراجعه به مراکز انتقال خون جهت اهدای خون است. این حضور داوطلبانه و بدون چشمداشت از یک سو میتواند برای سازمان انتقال خون تهدید واز سوی دیگر یک فرصت به حساب اید. تهدید از این نظر که تجارب ما در زلزله بم وسایر حوادث و بلایا نشان میدهد بر خلاف تصور عامه مردم نیاز به خون وفراورده‎ها افزایش قابل توجهی پیدا نمیکند واین نیاز مختصر میتواند از ذخایر موجود در محل و نهایتا شهرهای نزدیک فراهم شود. اما انجایی که سازمان مجبور است به احساسات مردم پاسخ دهد میزان قابل توجهی خون جمع آوری میشود و باتوجه به مدت محدود نگهداری خون بخش بزرگی از آن دور ریخته میشود وهزینه زیادی به بیت المال تحمیل میشود. اما از سوی دیگر این یک فرصت است وبسیاری از مردم که از اهدای خون ترس داشتند ودر شرایط عادی اهدا نمیکردند در چنین شرایطی خون خود را اهدا میکنند و میتوانند بعدها به جمعیت اهدا کنندگان مستمر خون بپیوندند. لذا سازمان وجود بحران را به عنوان فرصتی برای جلب اهداکنندگان خون و بالا بردن ذخیره خون میداند. نباید فراموش کنیم که نحوه درست مدیریت خون و مانیتورینگ صحیح و علمی ذخایر خون هم یکی از نیازهای ضروری برای تامین خون کافی و سالم در شرایط حوادث و بلایا است زیرا کمک فوری به مجروحین و آسیب دیدگان در 48 ساعت اول حادثه یا بحران نقش اساسی تری برای نجات مجروحین دارد و داشتن یک برنامه جامع و تمرین شده برای مدیریت خون میتواند تضمین کننده دسترسی کامل به خون و فرآورده های خونی دراین ساعات طلایی در مناطق بلا خیز باشد. البته مطالعات نشان میدهد برای شرایط جنگی روشهای دیگری برای در دسترس بودن خون تازه و گرم که احتمالا مزایای بیشتری دارد از قبیل اهدا کنندگان آماده وجود دارد.

انتقال خون، حوادث و بلایا، چالشها