الهه رنجبرهمقاوندی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری- معماری، دانشگاه زنجان
حمیدرضا علیدوستی شهرکی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری- معماری، دانشگاه شهید باهنر کرمان
مهرداد سلطانی - دکتری تخصصی معماری، عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان

فرصت های یادگیری در اوایل دوران زندگی کودک نقش مهمی در پرورش تواناییهای بعدی او دارد. محیط آموزشی کودک نقش بسیار مهمی در رشد پویا و یادگیری کودکان و دارد. در مورد آموزش کودکان، اریکسون( که یکی از معروف ترین نظریه پردازان در عرصه روانشناسی رشد و شخصیت است) معتقد است سازگاری اجتماعی و عاطفی هر فرد و میزان کارایی او بستگی به آموزش هایی دارد که به خردسالان درزمینه ی رشد اعتمادبه نفس، استقلال شخصی، ابتکار و اهمیتی که به او در کودکی داده شده است، اریکسون در مراحل رشد خود، نیازهایی را مطرح کرده که در صورت عدم رفع این نیازها کودک در آینده دچار سرخوردگی میگردد. این پژوهش بر آن است با استفاده از روش تحقیق مطالعاتی و کتابخانه ای به معرفی و شناخت نظریه رشد روانی-اجتماعی اریکسون بپردازد و سپس ویژگی های محیط کالبدی آموزشی کودکان را با استفاده از این نظریه بیابد و بر این باور است که مولفه هایی که در نظریه اریکسون در باب فضای آموزشی مطرح میشود در رشد اجتماعی کودکان تاثیر چشمگیری دارد. این پژوهش ابتدا با مرور منابع کتابخانه ای مولفه های محیطی موثر بر فضای آموزشی را به صورت کلی بیان میکند و سپس با مطالعه و تحلیل نظریه اریکسون به این نتیجه میرسد که فضای بازی کودک و تعاملات اجتماعی کلیدواژه های اصلی در مراحل رشد روانی اجتماعی اریکسون (در گروه سنی 3 تا 11 سال) هستند و ثابت میکند که این دو کلیدواژه نقش مهمی در رشد اجتماعی کودک دارد. درنهایت این پژوهش، فضاهای اکتشاف، فضاهای بازی های فردی و گروهی، مکانهای مخفی شدن، ایجاد تنوع به وسیله عناصر طبیعی، مولفه های محیطی فضای بازی و فضاهای میانی، جهتیابی در فضا، خوانایی اطلاعات محیط، انعطاف پذیری، خاطرهانگیزی و... را شاخصه هایی برای افزایش تعاملات اجتماعی معرفی میکند.

اریک اریکسون، روانشناسی رشد، فضاهای آموزشی، کودک، فضای بازی، فضای تعامل اجتماعی