گلشید نوری دولوئی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
سیدمحمدخسرو صحاف - دکتری مهندسی معماری، عضو هیات علمی دانشکده معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

پرسش درباره هویت و چیستی آنمعمولا در بین مردمان کشورهایی مطرح میشود که دارای پیشینه فرهنگی و تمدنی برجسته درگذشته بوده اند ولی امروزه احساس میکنند از کاروان تمدن جهانی عقل مانده اند و بیشتر مصرف کننده محصولات دیگر کشورها شده اند. به بیانی دیگر، کشورهایی که در زمان معاصر درحال توسعه نامگذاری شده اند، با معضلی موسوم به دوگانگی هویتی دستوپنجه نرم میکنند.در معماری معاصر، من بودن و یا متفاوت بودن حرف اول را میزند. بدیهی است که اصالت دادن به تفاوتها، با داشتن هویت پایدار در تضاد قرار خواهد گرفت.با موضعی خوشبینانه میتوان گفت که این موضوع به گونه ای معضل نیست بلکه خاص این دوران است و بایستی در سیر تکاملی خویش، مدت زمانی را برای دستیابی به ثباتی منطقی طی کند، اما چگونه همچنین اگر بپذیریم که طبیعت مبتنی بر ذات خود همواره در حال تغییر است و انسان نیز دارای حالات و روحیات و خلقیات قابل تغییر در زمان اعم از کوتاه مدت و درازمدت میباشد، پس بدیهی است که معماری چنانچه بخواهد بهترین پوشش را برای انسان در دل طبیعت فراهم آورد باید نسبت به این تغییرات منعطف و پاسخگو باشد. بدین ترتیب انعطاف پذیری برای یک فضا کیفیتی مثبت تلقی شده و یکی از فاکتورهای ارتقادهنده کیفیت مکان است که در قالب تکنیک های مختلف در اغلب فضاهای موجود در معماری ایرانی دوره اسلامی رعایت شده است.هدف از ارائه این مقاله، توصیف روشن از هویت در معماری ایرانی بالاخص در خانه ایرانی، همچنین چیستی مفهوم انعطاف پذیری در معماری ایران، بیان نظر صاحب نظران پیرامون این دو موضوع و طرح این سوال است که با توجه به شرایط حال، چگونه میتوان از این دوره گذار با نتایج منفی کمتری بیرون آمده و خود را برای دوره بعدازآن آماده کنیم، که در این مقاله سعی میشود به آن پاسخ داده شود.

هویت، انعطافپذیری، نمودهای هویت ساز، معماری خانه