ملیحه بنانی - محقق و مدیر موسسه عدل بنان

در جوامع مختلف معیار شناخت جرم و بزهکاری به طرز تفکر، فرهنگ و پیشرفت و عقب ماندگی آن جامعه بستگی دارد . ولی می توان گفت هر گونه رفتار خلاف اجتماعی و غیر قانونی که ارتکاب به آن مجازات و جریمه معینی داشته باشد جرم نامیده می شود . بخشی از آسیب های اجتماعی منجر به جرم موجود در جامعه مربوط به کودکان و نوجوانان است. این گروه به دلیل ویژگی های خاص خود همچون فقدان توانایی و مهارت های اجتماعی لازم برای مواجهه ی صحیح با محیط اجتماعی، وابستگی به بزرگسالان و والدین و طی کردن مراحل رشد خود، بیشتر از سایر گروه ها در معرض آسیب پذیری شهری قرار دارند. سرنوشت آینده این گروه به نحوه ی عملکرد بزرگسالان و نهادهای اجتماعی مانند:خانواده، مدرسه، نهادهای مذهبی، دولت و رسانه های جمعی و میزان توانایی این نهادها برای ایجاد شایستگی ها و مهارت های اجتماعی لازم در آنها برای زندگی اجتماعی بهنجار بستگی دارد . افزایش نرخ بزهکاری و بزه دیدگی کودکان با توجه به تنوع در شکل آن از یک سو و تهدید جامعه از طریق ایجاد احساس ناامنی از سوی دیگر، ارایه سازوکارهایی را برای مهار و پیشگیری از این پدیده ها ضروری می سازد، تشکیل پرونده شخصیت که حاوی اظهار نظر متخصصان مختلف علوم پزشکی، روان شناسی و جرم شناسی است، در کنار پرونده کیفری به منظور اتخاذ واکنش مناسب با شخیصت و منش طفل یا نوجوان ضرورت دارد و از آنجا که روح طفل زودتر از بزرگسالان نقش محیط را می پذیرد محاکم اطفال برای آنکه استعداد و کیفیات نفسانی طفل مجرم یا در معرض خطر را دریابند می توانند با توجه به گزارش روان شناس درباره طفل تصمیم مناسب تری را اتخاذ نمایند. لذا پلیس و قضایی که منحصرا یا غالبا در دادرسی اطفال فعالیت دارند، نیز باید از طریق ایجاد دوره های آموزشی با علوم مختلفی از قبیل روان شناسی کودک، مددکاری اجتماعی و جرم شناسی آشنایی کاملی داشته باشند و قانونگذار در قانون آیین دادرسی کیفری جدید به این امور توجه ویژه ای داشته است.

کودک، بزهکاری، مسئولیت کیفری، روانشناسان