عبدالمجید خورشید - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران
اباذر رجبی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
علی اکبر اسدی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران

هدف از این تحقیق بررسی همبستگی شاخص های تحمل به تنش با عملکرد شکر سفید و تعیین بهترین شاخص ها و همچنین تعیین ژنوتیپهای چغندر قند متحمل به شوری با پتانسیل عملکرد بالا تحت هر دوشرایط تنش و بدون تنش بود. بدین منظوربرای تعیین شاخص های تعیین کننده میزان مقاومت به شوری، تعداد 12 جمعیت اصلاحی چغندر قند در شرایط تنش شوری و نرمال در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق برای تعیین میزان تحمل یا حساسیت ارقام به تنش شوری از شاخص های SSI، STI، MP، HM، GMP، SI، YSI، RSI، YI، SNPI، ATI و SSPI استفاده گردید. سپس ضرایب همبستگی به روش پیرسون بین این شاخص ها نیز بدست آمد. بر اساس شاخص های SSI، RSI، TOL، YI، SI، YSI، STI ، MP، GMP و SNPI برای صفت عملکرد شکر سفید (در هکتار)، ژنوتیپ های FS3 و MS261*FS5 به عنوان متحمل ترین جمعیت ها شناسایی شدند. بر مبنای همین شاخصها ژنوتیپ های Shirin و MS261*FS3 ، به عنوان حساس ترین ژنوتیپ ها تعیین گردیدند. تجزیه بایپلات نشان داد که ژنوتیپ های FS3 و MS 261*FS5 به عنوان مقاوم ترین ژنوتیپ ها به تنش و ژنوتیپ Shirin به عنوان حساس ترین ژنوتیپ به تنش هستند. می توان نتیجه گرفت که انتخاب برای تحمل به شوری در جمعیت 8001 موثر بوده چرا که بر اساس شاخصهای تحمل به تنش برای این صفت مهم، ژنوتیپ های FS3 و MS 261*FS5 به ترتیب متحمل و حساس ترین ژنوتیپ ها در بین بقیه ژنوتیپ های مورد بررسی بوده اند. با توجه به نتایج ضرایب همبستگی شاخصهای مختلف و عملکرد شکر سفید در شرایط تنش و مطلوب، مشخص شد که شاخص های STI، MP، RSI، SSPI، GMP، YI، YSI، SI و SNPI به عنوان بهترین شاخصها میتوانند جهت دستیابی به ژنوتیپ های با عملکرد بالا در شرایط تنش مورد استفاده قرار گیرند. به دلیل حساسیت کمتر این شاخصها به مقادیر بالای عملکرد و همچنین استفاده از میانگین عملکرد در شرایط بدون تنش، کارائی این شاخصها نسبت به شاخص های دیگر افزایش مییابد.

بای پلات، چغندرقند، تحمل به شوری