لیلا جمشیدی - استادیار دانشگاه پیام نور، گروه زبان و ادبیات عربی، نورآبادممسنی، ایران
سمیه کاویانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی،واحد یاسوج، ایران

در دوره معاصر، شعر فارسی و عربی با تحولات عمدهای در مضمون و ساختار مواجه بود که نزدیک شدن شعر به فضای جامعه و پرداختن به موضوعات اجتماعی و مشکلات مردم، نمود بارز این تحول در اغراض و موضوعات شعری نزد شاعران فارسی و عربی به شمار می آید.خلیل مطران و پروین اعتصامی دو شاعر معاصر لبنان و ایران هستند که، مانند هر شاعر دیگری متاثر از محیط و اوضاع سیاسی و اجتماعی زمان خویش بودهاند. استبدادی که بر جامعه هر دو شاعر حاکم بوده باعث شده که آنها نقش اجتماعی خود را ایفا کنند و بسیاری از دردها و مشکلات جامعه را درشعرشان منعکس کنند. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و با رویکرد تطبیقی به بررسی دیدگاه خلیل مطران و پروین اعتصامی نسبت به انتقاد و اعتراض، آزادی خواهی، تحقق آرمان های جامعه، ظلم ستیزی، آگاه سازی و بیداری مردم بپردازد و در نهایت به این رهیافت انجامیده است که این دو شاعر تمام توان خویش را برای تصویر اجتماع و برکندن بنیان ظلم و جور از آن بکار گرفته اند؛ در این میان خلیل مطران، بیشتر به نمادها و اساطیر تاریخی تکیه دارد و آن را با قضایای مل6ی و وطنی در می آمیزد و از نوعی تلمیح و اشاره گویی و کاربرد رمز برای بیان مفاهیم سیاسی بهره میبرد؛ حال آنکه پروین با وجود استفاده از نمادها و اساطیر تاریخی در بیشتر شعرهایش به شیوه طنز و هجو مهمترین عیب های جامعه را مورد انتقاد قرار می دهد به دنبال اساس و ریشه ی تباهی ها وآفات اجتماعی است و راه رهایی و نجات را در تحصیل علم ودانش و تزکیه نفس از هرگونه آز وحرص میداند.

ادبیات تطبیقی، شعر، مضامین اجتماعی، خلیل مطران، پروین اعتصامی