محمدفواد حیدری

علوم انسانی اسلامی یکی از مباحث داغ در دهه های اخیر می باشند که اندیشمندان و متفکران زیادی را به فکر واداشته اند. همین مهم ، سبب شد که در این مقاله به ارائه ی یک تصویر کلی از جریان های موافق و مخالف علوم انسانی اسلامی و مروری انتقادی بر آثار چهره های برجسته ی آن ها پرداخته شود.سیر نگارش و تدوین این مقاله بر آن بوده است تا با نقل قول های مستقیم از متفکران موافق و مخالف مقوله ی علوم انسانی اسلامی ، نوعی مناظره و مباحثه را میان این اندیشه ها برقرار کند . به صورتی که هر استدلال در رد علوم انسانی اسلامی از سوی هر متفکر با نقدی از اندیشمندی دیگر، در جهت اثبات آن، همراه شده است ؛ و بالعکس.در این مقاله اندیشه های مصطفی ملکیان و عبدالکریم سروش به عنوان مخالفان ایده ی علوم انسانی اسلامی ، و خسرو باقری و آیت الله جوادی آملی به عنوان موافقین آن ، مورد بررسی قرارگرفته است. بدیهی است نام بسیاری از اندیشمندان دغدغه مند حوزه ی علوم انسانی و نیز علوم اسلامی در این میان خالی است اما لازم به ذکر است که عبارت مرور انتقادی که در عنوان این مقاله به کار برده شده است ، حاکی از آن است که مقاله به اجمال و ایجاز تنها بخشی از مسائل کلی و مهم ترین موارد قابل نقد را مورد بررسی قرار داده است.در این مقاله با استفاده از روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای ، استدلالات و انتقادات موافقین و مخالفین علوم انسانی اسلامی از لابه لای اوراق کتاب ها و مقالات منصوب به ایشان (که در رد و یا تایید آن نوشته شده اند.)، گردآوری و طبقه بندی شده است. سپس با چینش نظام مند این استدلالات و انتقادات در کنار یکدیگر سعی شده است تا نوعی مناظره و مباحثه میان این آراء برقرار شود. و تلاش شده است تا حد امکان ، نگارنده ، صرفا در جایگاه راوی باشد و در مقام نقد آراء قرار نگیرد بلکه هر تئوری با نقل قولی مستقیم از طرف مخالفینش ، نقد شود.