عاطفه یوسفی - گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
مراد جعفری - گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه
محسن برین - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه

گل انگشتانه ارغوانی (.Digitalis purpurea L) یک گیاه دارویی مهم متعلق به خانواده گل میمونی(Scrophulariaceai) است. تحقیقات فارماکولوژیک نشان داده است عصاره این گیاه دارای خواص داروییمهمی است که در تقویت عظلات قلب شده و برای مداوای بیماریهای مربوط به قلب و گردش خون استفادهمیشود. این گیاه حاوی ترکیبات شیمیایی مهمی از نوع گلیکوزیدهای استروئیدی مغذی قلب از جملهدیگوکسین است. در سالهای اخیر در حوزه زیست فناوری گیاهان دارویی توجه های زیادی به کشت ریشه-های مویین برای تولید دورن شیشهای متابولیت ثانویه دارویی متمرکز شده است. هدف این تحقیق بررسیتاثیر سه غلظت مختلف نانوذرات کیتوسان (100 ، 150 و 200 میلیگرم بر لیتر) در سه زمان معرض گذاری (48 ،72 ، 96 ساعت) بر میزان تجمع دیگوکسین در کشت ریشههای مویین گل انگشتانه ارغوانی بود. بدین منظوراز ریشه های مویین تولید شده بواسطه تلقیح با سویه A13 باکتری Agrobacterium rhizogenes استفاده شد.نتایج آنالیز فیتوشیمی نشان داد که بین ریشه های تیمار شده با نانوذرات کیتوسان و ریشه های شاهد از نظرمحتوی دیگوکسین تفاوت معنی داری (05 / 0 > P) وجود دارد و بیوسنتز دیگوکسین در ریشه ها پس تحتتاثیر تیمار با همه سطوح نانوذرات کیتوسان افزایش نشان داد. بیشترین محتوی دیگوکسین در ریشه هایمویین پس از 96 ساعت تیمار با 200 میلیگرم در لیتر نانوذرات کیتوسان (98 / 30 میکروگرم در گرم مادهخشک) بدست آمد که این مقدار 65 / 9 برابر محتوی دیگوکسین در ریشه های مویین شاهد بود. نتایج اینتحقیق می تواند در تولید متابولیت های ثانویه گل انگشتانه از جمله گلیکوزیدهای استروئیدی در سیستمریشه مویین مورد استفاده قرار گیرد.

متابولیت های ثانویه، عوامل محرک، Agrobacterium rhizogenes، گلیکوزیدهای مغذی قلب