عطااله حاجی حسنی - آزمایشگاه تشخیص دامپزشکی پرایمر بانه
شیلان معروفی - آزمایشگاه تشخیص دامپزشکی پرایمر بانه
مهدی فخار - گروه انگل شناسی وقارچ شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مازندران
حجت علیزاده - گروه انگل شناسی وقارچ شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مازندران

بیماری های منتقله از طریق کنه در دام های اهلی مجموعه ای از چندین بیماری است که هر یک عامل اتیولوژیک جداگانه ای از قبیل تک یاخته ها، ریکتزیاها و ...دارند. در این میان تک یاخته های خونی تیلریا و بابزیا با میزان ابتلا بالا، سالانه خسارات اقتصادی زیادی بر دامپروری کشور و به خصوص جوامع روستائی وارد می کند. لذا هدف از این مطالعه بررسی وضعیت کنونی بیماری ناشی از این تک یاخته ها در گاوهای استان کردستان و توجه دادن مسوولان و سازمان دامپزشکی به حاد بودن مساله و در نهایت ارائه راهکار مناسب جهت تشخیص دقیق و مدیریت صحیح بیماری در منطقه می باشد. مواد و روش کار: در طی سال های 1388-1386 تعداد 6469 راس گاو وگوساله ارجاعی به آزمایشگاه های شهرستان های بانه ، سقز، کامیاران و مریوان، تفکیک ودسته بندی گردید. تمامی موارد مراجعه نموده گاوها وگوساله ها جهت بررسی های متنوع آزمایشگاهی خون گیری و پس از تهیه اسمیر از خون محیطی و فیکس کردن و رنگ آمیزی گیمسا در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفت و همچنین در موارد مشکوک به تیلریوز از پونکسیون غده لنفاوی نیز اسمیر تهیه گردید. نتایج و بحث : از 6469 راس گاو وگوساله مورد بررسی ،3034 راس (46/9%) از نظر وجود آلودگی به انگل مثبت گزارش شدند. از نظر فراوانی پارازیتمی 503 راس (16/5%) دارای پارازیتمی شدید،1073راس (35/3)پارازیتمی متوسط و1300راس (42/8%)پارازیتمی خفیف بودند. همچنین در 158راس (5/2%) از گاوهای انگل در خون محیطی و غده لنفاوی مشاهده نشد و با رد نمودن سایر بیماری های شایع ایجاد کننده کم خونی در آن ها، از نظر بالینی تشخیص تیلریوز داده شده و این موارد نیز به درمان تیلریوز پاسخ مناسب دادند. از مجموع 3034 مورد مثبت تعداد 22 مورد(0/7%) آلودگی مخلوط بابزیا وتیلریا مشاهده گردید. از نظر پاسخ به درمان نیز 16 مورد به درمان های موجود پاسخ ندادند. به دلیل شیوع بالای تیلریوز(46/9%) در گاوها، بیماری در کردستان به صورت هایپراندمیک است . همچنین مقادیر مختلف میزان پارازیتمی حاکی از مقاومت های دارویی ، نژاد دام،گونه انگل ، ایمنی متقاطع گونه های مختلف و پائین بودن حساسیت روش مستقیم می باشد؛ لذا در تحقیقات آتی با بررسی مولکولی بر روی اسلایدهای رنگ آمیزی شده،گونه های ایجاد کننده بیماری،شناسایی و مورد باز بینی قرار خواهد گرفت . در پایان، حذف کنه ها و واکسیناسیون به موقع ، آموزش دامداران و سوق دامداری ها از سنتی به صنعتی پیشنهاد می گردد.

اپیدمیولوژی، تیلریوز، پیروپلاسموز، گاو