پیمان قائمی - دستیار تخصصی انگل شناسی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران،
علی اسلامی - دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران
بهرام کیایی - دانشکده علوم زیستی دانشگاه شهید بهشتی
شاهرخ رنجبر بهادری - دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار

هدف: چکاوک آسمانی از پرندگان وحشی راسته گنجشک سانان (Passeriformes) و خانواده چکاوکیان (Alaudidae) می باشد که در ایران، زمستان ها به وفور دیده می شود. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت آلودگی به آیمریاها در چکاوک های آسمانی در استان گلستان و با همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست استان در سال 1382صورت پذیرفت . مواد و روش کار: در این مطالعه از تعداد 62 قطعه چکاوک آسمانی که از مناطق مختلف استان گلستان صید شده بودند؛ نمونه مدفوع جمع آوری گردید. نمونه مدفوع هر پرنده در ظروف جداگانه حاوی بیکرومات پتاسیم جهت اسپوروله شدن اووسیست ها قرار داده شده و سپس اووسیست ها با روش کلیتون لین جدا سازی و نهایتا در زیر میکروسکوپ به صورت یک مثبت (کمتر یا مساوی 100)، دو مثبت (400-200) و سه مثبت (بیشتر یا مساوی 100) شمارش گردیدند. نتایج و بحث : در این بررسی 33/87 درصد (21 قطعه ) از چکاوک های آسمانی آلوده به تک یاخته Eimeria sp بودند. نتایج تفکیکی از نظر شدت آلودگی نشان داد که 29/03 درصد (18 قطعه ) + ، 3/22 درصد (2 قطعه ) ++ و 1/61 درصد (1 قطعه ) +++ بودند. کوکسیدیوز پرندگان با گونه های جنس آیمریا معرفی می شوند که از بیماری های مهم و شناخته شده در طیور اهلی و سیستم های پرورش متراکم آن ها می باشد اما مطالعه ای در مورد اثرات آن در پرندگان وحشی صورت نگرفته است . آن چه که متصور است ؛ آلودگی چکاوک های آسمانی به آیمریا ها علاوه بر ایجاد اختلالات گوارشی و آسیب مستقیم به آن ها، امکان انتقال به سایر طیور وحشی و اهلی را نیز در پی خواهد داشت که باید مورد توجه قرار گیرد و مطالعات دیگری را طلب می کند. این پژوهش برای اولین بار در مورد چکاوک های آسمانی در ایران صورت پذیرفته است

چکاوک آسمانی ، آیمریا، کوکسیدیوز، آزمایش مدفوع