بدری سادات سیدجلالی - دانشجوی دکترا دانشگاه الزهرا (س)
آزیتا عباسی - گروه زبان شناسی دانشگاه الزهرا

  تعریف­ نگاری، شاید مهم­ترین نقش فرهنگ­ های یک­زبانه باشد که بسته به هدف­های نگارش آن­ها و مخاطب ­هایشان، به شیوه های گوناگون انجام می­پذیرد. یکی از شیوه­های تعریف­نگاری، بهره­ گیری از روابط مفهومی در فرهنگ لغت است. پژوهش حاضر، بر آن است تا بر مبنای روشی تحلیلی-توصیفی، اهمیت استفاده از روابط معنایی در تعریف ­نگاری را برجسته نماید.  به­ این منظور، با به کارگیری چارچوب نظری کاساگراند و هیل (Casagrande & Hale, 1967)، روابط معنایی در تعریف نگاری نمونه ­های استخراج شده از فرهنگ بزرگ سخن (Anvari, 2002) مورد واکاوی قرار گرفته ­اند. نمونه ­های پژوهش، با در نظر گرفتن این نکته که بتوانند حوزه­ های معنایی گوناگونی را در برگیرند، به صورت تصادفی انتخاب شدند. هدف از این بررسی، آن است که ببینیم آیا ­به­ کارگیری روابط معنایی به کارآمدی بیشتری در تعریف ­نگاری می ­انجامد و آیا به­کارگیری روابط معنایی در تعریف نگاری، نیازمند کاربرد شیوه­های متفاوتی در فرهنگ­ نویسی است بررسی طبقه ­بندی سیزده گانه روابط معنایی در چارچوب نظری پژوهش نشان داد که الگوی نظری مورد اشاره به ­دلیل دقت و ظرافت در مرزبندی میان روابط معنایی، شایستگی آن را دارد که در فرهنگ ­های موضوعی با محوریت عناصر فرهنگ­ محور زبان، به کار گرفته شود. بررسی داده­ های پژوهش نشان می­ دهد که بهره ­گیری از روابط مفهومی در تعریف­ نگاری­های فرهنگ بزرگ سخن، بیشتر به صورت ترکیبی مرسوم بوده­ است.

فرهنگ نویسی, تعریف نگاری, روابط مفهومی, فرهنگ بزرگ سخن