چاه های نزو Nazoo سیستم سنتی تغذیه آبهای زیرزمینی در استان هرمزگان

امروزه توجه به دانش بومی در زمینه آب وخاک، بدلیل کارکردهای مطلوب آن و بویژه اطمینان از سازگاری بالا و حفظ توازن بوم شناختی و همچنین همراهی و مشارکت مردمی ازاهمیت بسزایی برخورار است آنچه به گرداوری و تدوین دانش بومی در سال های اخیر اهمیت مضاعف بخشیده است، ضرورت دستیابی به فن آوری و دانش مناسبی است که در عین پاسخگویی به نیازهای روبه رشد جوامع، منابع محدود طبیعی رانیز به گونه ای پایدار مورد بهره برداری قرار دهد. رسیدن به این دانش مناسب، تنها از راه تلفیق دانش رسمی و دانش بومی میسر است. بنابراین هر اقدامی برای گردآوری دانش بومی آبخیزداری و بهره گیری از این حکمت دیرین و تلفیق آن با علوم نوین در شرایط کنونی امری ضروری است. مردم هرمزگان با توجه به محدودیت های اقلیمی و خشکی محیطی این خطه، از دیرباز اقدامات مختلفی در زمینه بهره برداری ازمنابع آب وخاک واستحصال نزو است که در حقیقت بخشی از سیستم مدیریت سیلاب هستند. این سیستم به صورت مجموعه ای از بندها و تیربندها و سازه های کنترل فرسایش و چاه های تغذیه ای درروستای گریز از توابع شهرستان بندر لنگه وجود دارد (البته در مناطق دیگر استان مانند روستای گچوئیه نیز وجود دارند). قدمت این سیستم کاملا مشخص نیست. ولی آثار بجای مانده از آن که شاید بیش از صدها سال باشد در بسیاری از نواحی دشت در سطح وسیعی خودنمایی می کند و علوم و فنون گذشتگاه این دیار دررابطه با دانش بومی ابخیزداری و استحصال آب باران را به نمایش می گذارد. در حقیقت این مجموعه مجموعه ای بی نظیر در استان هرمزگان و کم نظیر درایران است. این سیستم ها به گفته اهالی منطقه تا حدود 50 سال پیش کاملا فعال بوده است. ولی امروزه فقط قسمت های از آن در حال فعالیت است. از هزاران سال سال پیش که مردم بومی منطقه دراین دشت ساکن شده اند. با توجه به وضعیت خشکسالی های موجود و نوع سازند زمین شناسی که خودعاملی بر کیفیت نامطلوب آن منطقه است، روشی ابداع کرده اند. که خود به صورت مستقیم آب را به سفره آبهای زیرزمینی می رساند. امروزه نیز با بکارگیری دانش بومی و تلفیق آن با دانش نوین و استفاده مصالح روز اقدام به تغذیه آب های زیرزمینی نموده اند. نتایج حاصل ازاین تلفیق بهبود کمیت و کیفیت آب های زیرزمینی بوده است. بطوریکه EC آب در طول 2 ماه از 7000 به 3000 میکروموس کاهش یافته است و آب چاه های پایین دست نیز شیرین تر شده و سطح ایستایی آن ها افزایش یافته است.

کلیدواژه ها:

آب های زیرزمینی ، استان هرمزگان ، تغذیه ، چاه های تغذیه ای ، چاه های نزو