فرشته دادفر - گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
امین اله بهاء الدینی - گروه زیست شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
سکینه میرزایی - گروه زیست شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

زمینه و هدف: گیاه مورد به عنوان یک داروی سنتی شناخته شده است که در درمان اختلالات گوارشی نظیر اسهال نقش دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرات مورد بر حرکات روده و بر هم کنش آن با سیستم آدرنرژیک و کولینرژیک بود. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، ابتدا کولون بالارو موش صحرایی بیهوش شده، جدا گردید و به قطعات یک سانتی متری تبدیل شد. سپس قطعات کولون به دو کروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند و در حمام بافتی حاوی محلول تیرود اکسیژنه ی 37 درجه سانتی گراد و pH=4/7 قرار گرفتند و فعالیت مکانیکی آن ها به وسیله ترانسدیوسر نیرو متصل به سیستم پارولب ثبت شد. فعالیت مکانیکی قطعات کولون ایزوله با اضافه کردن 37/5 میلی گرم بر کیلوگرم عصاره ی مورد و حلال آن به ترتیب به عنوان گروه آزمایش و گروه کنترل ثبت گردید. پس از استفاده از داروهای آکونیست آدرنرژیک و کولینرژیک چگونگی اثرگذاری عصاره گیاه مورد بررسی شد. داده ها توسط نرم افزار SPSS و به روش آماری Independent sample-T-test و با در نظر گرفتن سطح معنی داری P≤0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که عصاره مورد به طور قابل توجهی فعالیت مکانیکی کولون ایزوله را کاهش داد و با اضافه کردن استیل کولین نیز به حالت اول برنگشت. در حالیکه تغییر در فعالیت مکانیکی بافت بعد از اضافه کردن ایزوپروترنول و فنیل افرین به عنوان آگونیستن گیرندهای آلفا و بتای سیستم آدرنرژیک مشاهده نشد. نتیجه گیری: عصاره هیدرولیکی گیاه مورد نقش شل کنندگی در فعالیت مکانیکی کولون دارد که این اثر از طریق سیستم کولینرژیک و مستقل از سیستم آدرنرژیک باشد.

عصاره برگ مورد، کولوون ایزوله، داروی مقلد آدرنرژیک، داروی مقلد کولینرژیک