بررسی نمودهای بیانی و بدیعی در منشآت جامی و گروسی

ترسل و نامه نگاری از گونه های مهم ادبیات است که در ادوار مختلف، جلوه و رونق خاصی داشته است و در هر دوره، منشآت متعددی تالیف شده است. در عصر تیموری که از ادوار مهم و کمتر شناخته شده ی تاریخ ادب فارسی در زمینه ی ترسل و نامه نگاری بوده است، منشیان بزرگ و نامداری ظهور کردند و آثار ارزشمند و مهمی در انشا و ترسل بر جای نهاده اند. در دوره ی معاصر نیز نویسندگان بزرگی چون قائم مقام فراهانی، فرهاد میرزا معتمدالدوله و امیرنظام گروسی از منشآت نویسان تاثیرگذار در تجدد حیات ادبی ایران بودند که مانع ادامه ی نثر مغلق و پیچیده شدند و نثر ساده را در منشآت خود رواج دادند. پژوهش حاضر، بر آن است که وجوه مشترک جامی و امیرنظام گروسی را که مجموعه ای از نامه های دیوانی و اخوانی هستند، از منظر بیان و بدیع بررسی نماید. منشآت جامی متنی متعلق به قرن نهم هجری است و منشآت گروسی در قرن سیزدهم تصنیف شده است. پرسش اصلی پژوهش این است که چه ویژگی های بارزی از قلمروهای ادبی، در این دو اثر نمود یافته است می توان گفت، هر دو نویسنده علاوه بر صور خیال، از اکثر صنایع لفظی و معنوی بهره گرفته اند که به پربسامدترین آنها اشاره شده است، از جمله: سجع، اعنات القرینه، جناس، تکرار، واج آرایی، اشتقاق، درج و اقتباس، تضمین، تلمیح، کنایه، تشبیه، استعاره و ... .

کلیدواژه ها:

منشآت ، جامی ، گروسی ، بدیع ، بیان