فروزان بیرانوند - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر
افروز مکوندی - کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه دولتی، واحد خرم آباد

امروزه شهر پدیده ای بسیار متفاوت تر از آنچه در گذ شته بوده، میبا شد. در واقع شهرهای قرن بی ستمی کلان شهرها ه ستند. بر پایه دیدگاه گاتمن کلان شهر مدرن بزرگترین و پیچیده ترین مصنوعی ا ست که تا کنون ب شر تولید کرده ا ست و به عبارتی شکل معینی از اسکان است که روشهای کیفی معینی از برنامه ریزی را نیز طلب میکند. کلانشهر و مسائل کلان شهری به واحد تحلیل مسائل شهری در جهان امروزی مبدل شده اند؛ به گونهای که در قرن بیستم موضوع نابرابری های بین شهر و روستا به تدریج جای خود را به نا برابری های درون و میان مناطق کلان شهری داده ا ست . از سویی دیگر بسیاری از آ سیبها به ظاهر زاییده شهر هستند اما بر محیطی وسیعتر از کالبد شهری اثر گذارند. فقر، مهاجرت، حاشیه نشینی، اسکان غیر رسمی و... مشکلات کلانشهرهای امروزی هستند که در حیطه ای فراتر از شهر نفوذ کرده و مشکل آفرین شدهاند. بی توجهی به معضلات پیرامون شهر موجب تهدید متن شهر میشود و انواع آ سیبهای روانی، اجتماعی و آ سای شی و امنیتی را به وجود می آورد، حا شیه بر شهر حاکم می شود و کالبدی را به وجود می آورد که شکل شهری ندارد و اجتماعی را میسازد که اثری از توسعه و امنیت در آن دیده نمیشود. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده و پایتخت آن-تهران- به عنوان بزرگترین کلان شهر ک شور با م شکلات نا شی از عدم توجه مرکز به پیرامون مانند ا سکان غیر ر سمی، فقر و... مواجه ا ست؛ برنامهریزی منطقهای در کنار مدیریت منطقه ای با نگاهی جامع تر و فراتر از مدیریت شهری و بانگاهی فضایی به کلیه مسائل مطروحه در مورد شهرها و پیرامون آنها در سه سطح کلان، میانی و خرد میتواند در کاهش، کنترل و یا جلوگیری از افزایش آسیبهای وارده به منطقه کلانشهری نقش موثری را ایفا کند. در این مقاله بر آنیم تا نقش برنامه ریزی منطقه ای با کمک ابزار اجرایی مدیریت منطقه ای در کاهش آ سیبهای اجتماعی شهری را با تاکید بر معضل فقر نا شی از سکونت غیر ر سمی در منطقه کلان شهری تهران بررسی نماییم.

منطقه کلانشهری تهران، سکونت غیر رسمی، فقر، برنامه ریزی منطقه ای، مدیریت منطقه ای