ارزیابی اثربخشی روشهای استحصال آب بر مدیریت منابع آب وخاک

از دیرباز مسئله کم آبی و تامین آب در مناطق خشک و نیمهخشک جهان ازجمله ایران مطرح بوده حفاظت و مدیریت منابع آبوخاک طی فرآیند استحصال آب باران با به کارگیری روشهای مختلف جمع آوری آب از سطوح آبگیر جهت تامین آب موردنیاز شرب، کشاورزی و دام در ایران قدمتی چند هزارساله دارد. با توسعه روشهای نوین استحصال آب باران در برخی نواحی همچنان روشهای سنتی کارایی خود را دارند. در تحقیق حاضر اثرگذاری روشهای استحصال آب باران بر مدیریت منابع آبوخاک موردتوجه و بررسی قرارگرفته است. استحصال آب در حقیقت مجموعه روشهای جمع آوری، ذخیره و بهرهبرداری آب باران در مجاورت محل بارش است. سامانه سطوح آبگیر عبارت است از حوزه آبخیز کوچک که رواناب داخل آن به انتهای حوزه هدایت و از آن استفاده میشود. استفاده از سامانه های سطوح آبگیر باران علاوه بر ایمنی تامین آب موردتقاضا، کاهش اثرات زیست محیطی ناشی از برداشتهای بیرویه از منابع آبهای زیرزمینی را نیز به دنبال دارد. کاهش شدت سیل و تاثیرات رسوب و فرسایش خاک، افزایش پوشش گیاهی، کاشت گونه های اقتصادی همه از اثرات حائز اهمیت این فرآیند است. درنتیجه با توجه به پراکندگی نزولات جوی و بارش خارج از دوره رشد و رویش گیاهان، به طورکلی فرآیند استحصال، روشی مناسب و مطمئن جهت افزایش نگهداری و نفوذ آب به داخل خاک در منطقه ریشه، استفاده موثر و هدفمند باغی و زراعی از روانابها و سیلابها، همچنین بهبود مقدار آب در دسترس گیاه خواهد بود. مقاله حاضر ارزیابی برخی روشهای متنوع سنتی و نوین استحصال آب باران در ایران و نمونه هایی از اهمیت و توجه به فعالیتهای مدیریت منابع آب باران در کشورهای چین، هند، استرالیا، بنگلادش و مالزی، با اقلیمهای پرباران و کم باران را تبیین میکند.

کلیدواژه ها:

استحصال آب باران ، سطوح آبگیر باران ، حفاظت خاک ، منابع آب ، مدیریت منابع