هادی عربی - دکتری علوم اقتصادی، دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه قم.
حسین یوسفی - کارشناس ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه قم و کارمند بانک قوامین

یکی از پیامدهای اعطای تسهیلات، احتمال پیدایش مطالبات معوق است. موضوعی که به عنوان یکی از دغدغه های اصلی بانکها بوده و تاثیرات منفی بسیاری در چرخه منابع و مصارف شعب خواهد گذاشت. لذا یافتن ریشه های این مشکل به منظور جلوگیری از رشد مطالبات معوق در تسهیلات اعطایی یا وصول آنها به صورت بالقوه و بالفعل، امکانات ایجاد درآمد جدید را افزایش داده و توان برنامه ریزی بانکها را در رابطه با مصارف منابع و کسب درآمد بالاتر را فراهم خواهد ساخت. این تحقیق بدنبال شناسائی مهمترین دلایل ایجاد مطالبات معوق و رتبهبندی آنها می باشد. برای پاسخگوئی به این سوال با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از آزمونهای آماری کلموگروف-اسمیرنوف، تی استیودنت و خی - دو به بررسی یازده عامل درون سازمانی و برون سازمانی موثر در ایجاد مطالبات معوق پرداخته شده است. طبق تحلیل های انجام شده بر روی پرسشنامه توزیعی در میان 60 نفر از پرسنل مدیریت شعب بانک قوامین در استان قم و همچنین پرسنل ده شعبه این بانک، پرداخت تسهیلات زنجیره ای و عدم توجه به سقف تعهدات وامگیرندگان و ضامنان به عنوان عامل درون سازمانی، دارای بیشترین تاثیر بر ایجاد و رشد مطالبات معوق میباشد. تعداد چکهای برگشتی رفع سوء اثر شده در زمان مراجعه متقاضی به شعبه بانک جهت دریافت تسهیلات، سابقه پرداخت اقساط تسهیلات متقاضی تا آخرین ماه منتهی به تقاضای تسهیلات و تعداد قراردادهای تسهیلاتی خاتمه یافته و قراردادهای تسهیلاتی در جریان (مانده تعهدات مشتری) از موضوعاتی مهمی هستند که غالبا از دید بانکها مغفول مانده و توجه به آن می تواند تاثیر بسزایی در کاهش میزان مطالبات معوق داشته باشد.

تسهیلات، مطالبات معوق، اعتبارسنجی، بانک قوامین