حسین سلطان زاده - دانشیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
عطیه دزفولی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سما همدان و پژوهشگر دکترای معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، قزوین، ایران

زوال ساختار کالبدی و اجتماعی سنتی و پیدایش روش های نوین زندگی جمعی در محیط های شهری، بازشناسی کارکردهای پیشین اجتماع شهری را به یکی از مسائل اساسی در طرح ها و برنامه های شهری تبدیل کرده است. از جمله ویژگی های قابل توجه در ساختار پیشین شهری، حضور شبکه روابط محله ای و نقش هویت محله ای در پیشگیری از بسیاری آسیب ها و ناهنجاری های اجتماعی بوده است. محلات شهری به دلیل نزدیک مکانی اعضا و احساس عمیق تعلق مکانی برای ایفای نقش های فراوان اجتماعی، فرصت های بی بدیلی را خلق کرده و به ویژه نیازهای روانی و عاطفی ساکنین را تامین می کند. روابط اجتماعی پیوسته، حضور خرده فرهنگ تعامل و همیاری، حفظ حرمت ها، احساس مسئولیت در قبال سلامت و بهداشت فرهنگی و اجتماعی محیط بر حسب سن و ارزش های موجود و بسیاری از خصوصیات کارکردی دیگر نشانه هایی از الگوهای موفق تعاملات انسانی در محلات شهری هستند. از این جهت اجتماع از نوع شهری مترادف های فروان با محله های شهری دارد، با این تفاوت که مهم ترین ویژگی اجتماع شهری شکل گیری آن در بستر جامعه صنعتی با تحول یافته دوران جدید است. همین ویزگی لزوم خودنوگری و بازشناسی محلات را در سایه اجتماعات مدرن شهری مورد توجه قرار می دهد تا از این طریق زمینه بررسی و نیز تحقق طرح های توسعه بهتر و کارآمدتر فراهم شود.

هویت، محله، فرهنگ، اجتماع شهری