حقوق بین الملل و دیپلماسی منطقه ای آب در خاورمیانه

امروزه در خاورمیانه شاهد جابه جایی نسبی قدرت از نفت به آب و از سویی، سوءمدیریت حکمرانی آب هستیم که باعث شده کشوری چون ترکیه به آب به عنوان ابزار سیاسی وهژمونیک برای بهره برداری از آب های مرزی مشترک بنگرد. ترکیه به لحاظ ژئوپلیتیک برای خود حق حاکمیتی مطلق در مورد آب های سرچشمه گرفته شده از خاکش قائل است وادعای همسایگان (ایران، سوریه، عراق) مبنی بر حقا به را رد می کند و مدعی است همان طور که منابع نفتی هر کشور متعلق به آن کشور است منابع آبی هم که از ترکیه سرچشمه می گیرند به این کشور تعلق دارد در حالی که برای فعالیت پروژه گاپ GAP نیازمند مجوزهای قانونی از مجامع بین المللی وجلب رضایت از کشورهای مذکور است. از طرفی این مسئله به طور مستقیم بر امنیت، محیط زیست و اقتصاد این کشورها تاثیر گذاشته وزمینه ساز تنش هایی بین آن ها خواهد شد. در این میان ایران به عنوان یکی از کشورهای تاثیرپذیر از این پروژه در جریان اجلاس بین المللی مقابله با گردوغبار به صورت رسمی اعتراض خود را اعلام وتاکید کرد که محیط زیست یک موضوع فرامرزی است و ترکیه با احداث سدهای متعدد مخالف کنوانسیون های بین المللی از جمله کنوانسیون مقابله با بیان زدایی عمل کرده است. در صورتی که راه حل های دیپلماتیک ایران با ترکیه به نتیجه نرسد، کنوانسیون های بین المللی مانند اجلاس پاریس ، تعهدات تغییرات اقلیمی ، کنوانسیون مبارزه با بیان زایی از جمله مراجعی هستند که می توان از آن ها جهت جلوگیری از ادامه ی پروژه گاپ استفاده نمود. دراین پژوهش که بااستفاده از روش توصیفی تحلیلی به رشته تحریر درآمده و روش گردآوری داده های آن فن کتابخانه ای است؛ از منظر حقوق بین الملل ، به دنبال بررسی این مسئله هستیم، اکنون که آب به ابزار بالفعل سیاست خارجی ترکیه و به عنوان یکی از عوامل اصلی ژئوپلیتیک و راهبردی در خاورمیانه تبدیل شده وایران هم به لحاظ امنیتی وزیست محیطی از این عملکرد انحصارطلبانه متاثر است. می تواند در صورت به نتیجه نرسیدن دیپلماسی منطقه ای، این مسئله را قانونی از طریق سازمان بین الملل و دادگاه لاهه پیگیری کند.

کلیدواژه ها:

ایران ، امنیت آب ، محیط زیست ، طرح گاپ GAP ، حقوق بین الملل