راضیه آقازاده - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی

عصر ظهور خواجوی کرمانی ، عصر جریان سبک عراقی و دوره رواج غزل و مثنوی در شعر فارسی و همزمان دوره گسترش و شیوع تعالیم متصوفه و نظام خانقاه نشینی است و خواجو به سبب تلفیق غزل عاشقانه و عارفانه از شاعران گروه تلفیق محسوب می شود. خواجو در سرودن مثنوی نیز به نوآوری توجه داشته و از تازه های کار وی، ذکر و ستایش از مشایخ صوفیه و استفاده از مضامین و اصطلاحات عرفانی در مثنوی غنایی گل و نوروز است؛ این اصطلاحات و مضامین عرفانی در کنار موضوعاتی چون وصف، مدح، ساقی نامه، سراپا سرایی ، مسائل عاطفی و ... ساختار کلی گل و نوروز را شکل داده است. آنچه در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است عرفان و طریقت خواجوست. بررسی اندیشه های عرفانی در این منظومه علاوه بر اینکه بیانگر هنر خواجو در تلفیق مفاهیم عرفانی با مضامین عاشقانه در یک داستان غنایی است، منجر به شناخت بیشتر ما از افکار خواجو و طریقت وی خواهد شد. به این منظور ابتدا به معرفی مختصر خواجوی کرمانی ، مثنوی گل و نوروز و فرقه وی در تصوف می پردازیم و سپس با معرفی مشایخ ستایش شده، به بررسی سیمای آنها در این مثنوی خواهیم پرداخت. بخش دیگر این پژوهش به بررسی اصطلاحات عرفانی به کار گرفته شده در این داستان عاشقانه اختصاص یافته است.

عرفان، گل و نوروز، خواجوی کرمانی، مشایخ، طریقت