محمدعلی سلمانی مروست - استادیار بخش زبان وادبیات عربی دانشگاه یزد.
کریم کشاورزی - . دانشجوی دکترای زبان وادبیات عربی دانشگاه یزد
مجتبی قنبری مزیدی - دانشجوی دکترای زبان وادبیات عربی دانشگاه یزد.

تحولات استعاره در دوره های مختلف شامل رویکردهای زیباشناختی، تحلیلی وتفسیری وزبان شناختی ا ست. این پژوهش ا ستعاره سنتی را در حوزه بلاغت ا سلامی ودیدگاه مقای سهای ار سطو تبیین می کند وهم چنین استعاره های مرتبط با نظریه های کنشگر وتعاملی وعلی را در حیطه نظریه های کلاسیک متاخر میآورد، که به نوعی با استعاره در بلاغت عربی مترادف ساختاری وبا استعاره زبانشناختی، تناقض مفهومی دارند. استعاره زبان شناختی دارای مفهوم معنا شناسی شناختی ا ست که ابزاری برای مفهوم سازی یک ا ستعاره برا ساس عقل وتجربه ملموس ا ست که شامل استعاره های مفهومی وساختاری وجهتی است. هدف از این پژوهش، بررسی استعاره در بلاغت ا سلامی وزبان شناختی از منظر ذهن مجازی وذهن ج سمانی و ساختار جان شینی وتج سمی وهم چنین گفتمان ادبی-عاطفی وگفتمان فرهنگی-اجتماعی ا ست. این ج ستار با نگر شی جدید به این نتیجه رسیده است که استعاره سنتی وزبانشناختی دارای عناصر دیالکتیکی است به طوری که در استعاره سنتی، ذهن مجازی به مثابه تصویر خیالی ودر استعاره جدید، ذهن جسمانی به مثابه انگاره زبان شناختی مح سوب می شود وهم چنین ا ستعاره سنتی در قالب گفتمان ادبی-عاطفی برر سی میشود ولی استعاره جدید در قالب گفتمان چند منظوره مانند اجنماعی-فرهنگی- سیاسی گنجانده میشود وفرآیند ساخت استعاره سنتی براساس محور جانشینی که در نشانه التزامی ومتداعی قرار گیردمی وهم چنین استعاره جدید براساس تجسم وتجسد فکری که از ساختار بدنی وواقعگرایی تجربی نشات میگیرد، است. شایان ذکر است که استعاره زبانشناختی برخلاف تفاوتها، شباهتهای محدودی از لحاظ ساختاری با استعاره سنتی بویژه ا ستعاره و ضعیه دارد.

استعاره سنتی، استعاره زبان شناختی، خیال، ذهن، گفتمان