گذشته آرمانی در منظومه حیدربابای شهریار

یوتوپیا یا آرمانشهر جایی است خیالی که تنها در ذهن هنرمندان و فیلسوفان قابل تصور است. فیسلوفان با باریک اندیشی سعی میکنند برای این شهر آرمانی ویژگیها و ملاکهایی تعریف کنند. شاعران به گونه ای دیگر سعی میکنند تصویری از آن ارائه دهند. محمد حسین شهریار یکی از شاعرانی است که در زندگی خود هم از لحاظ زندگی شخصی و هم از لحاظ اجتماعی شاهد افت و خیز فراوانی بود. ترکیبی از آرمانشهر عرفانی و نوستالژی یا غم غربت شعرهای او را خواندنی، جذاب و در عین حال مایوس و غمناک ساختهاست. دلتنگی حاصل از شرایط نامناسب اجتماعی و فردی باعث یادکرد گذشته های تلخ و شیرین میشود و در هر انسانی خودآگاه یا ناخودآگاه بروز میکند. روانشناسان دلایل مختلف برای بروز و ظهور آن بر می شمارند از جمله: خصوصیات فردی، تجربیات اجتماعی، آموزشهای خانوادگی، اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، ترشح هورمونها و نارساییهای جسمی و... در بین شاعران معاصر استاد شهریار با روحیات خاص خود و تجربیاتی که در طول عمرش پشت سر گذاشت، بیش از دیگران تن به انزوا و نوعی گوشه گیری خود خواسته داد و بازتاب این انزوا در آثارش کاملا مشهود است. در این مقاله به بررسی جلوه های غم غربت در منظومه برجستهی این شاعر معاصر پرداخته ایم. سوال اصلی این تحقیق این است که شهریار در منظومه حیدر بابا چه واکنشی نسبت به ناراستیهای فردی و اجتماعی زمانه ی خود نشان میدهد و چه پیشنهادی برای اصلاح بشری دارد به نظر میرسد پیشنهاد شهریار بازگشت به سنتها و پاکیهای کودکانه گذشته است. یاد خاطرات شیرین کودکی، پاک و خالص دیدن همه چیز و همه کس در آن دوران، ملال از زندگی شهری، طبیعت گرایی، اخلاق مداری، زهد و قناعت از مادیات و... از مصادیق بروز این احساس غم غربت و مصادیق شهر آرمانی شاعر در منظومه حیدربابای است.

کلیدواژه ها:

آرمانشهر ، نوستالژی ، محمدحسین شهریار ، منظومهی حیدر بابا یه سلام