مهدی محمدی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور
سیدمحمود حسینی احمدفداله - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

یکی از نمودهای وحدت اندیشه بشر، اساطیر و مفاهیم اسطوره ای است که به دلیل ترکیب شدن بن مایه های آن با ناخودآگاه جمعی، در نزد شاعرانی که دارای نگرش های فلسفی، اجتماعی یا فکری و فرهنگی خاصی هستند، نمود بیشتری دارد. در واقع اسطوره در نزد این شاعران، پدیده ای اجتماعی با زبان سمبولیک است که به شکل یک نظام فرهنگی جهان شمول درآمده است. شاملو و بیاتی در ادب معاصر فارسی و عربی از سرآمدان شعر نو به شمار می آیند. با وجود آنکه میان این دو شخصیت برجسته ادبیات معاصر نقطه اتصالی وجود ندارد، اما زندگی در زیر سلطه استبداد و اختناق، نوآوری در شعر معاصر فارسی و عربی و سرودن گونه ای خاص از شعر و داشتن زبان اعتراض که در قالب سمبل به بیان اندیشه های اسطوره ای که برخاسته از درد و رنج انسان حاضر به سبب ظلم و تعدی حاکم بر اجتماع از سمت حکومت می باشد، باعث شده که از لحاظ زبان و تخیل شاعری (تصویر سازی) و چارچوب فکری، نقاط مشترک و همانندی در شعر این دو شاعر ظهور کند. در این مقاله ضمن بازبینی کارکرد نماد اسطوره ای شب در شعر معاصر ، به تحلیل دو شعر (شبانه:شب اعترافی ست طولانی) و (اللیل فی کل مکان )از شاملو و بیاتی می پردازد؛ سپس وجوه تشابه و افتراق آن دو را بیان می کند.

اسطوره، شب، احمد شاملو، عبدالوهاب بیاتی.