وکیل احمدی - استادیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه رازی،کرمانشاه
ژیلا قزوینه - دانشجوی دکتری و عضو هیئت علمی سازمان جهاد دانشگاهی کرمانشاه

فعالیت اقتصادی اعم از تولید، توزیع و مصرف در یک بستر و زمینه ی تاریخی سیاسی و اجتماعی شکل می گیرد اما متاسفانه اقتصاددانان در تحلیل های اقتصادی بستر جامعه را عریان کرده و آنگاه با استفاده از متغیرهای کلان و یا خرد اقتصادی و با استفاده از سری های زمانی تحلیل های خود را انجام داده و ادعای تحلیل تاریخی دارند در حالی که تاریخ همان بستر و زمینه است که توسعه اقتصای در آن اتفاق می افتد. در این پژوهش نقش فرآیندهای تاریخی سیاسی و اجتماعی در توسعه نیافتگی اقتصادی استان کرمانشاه بررسی شده است. با استفاده از مطالعه منابع تاریخی، روابط سیاسی و بازرگانی، اصلاحات ارضی، جنگ تحمیلی و گذار جمعیتی که توسعه اقتصادی استان کرمانشاه در بستر آنها شکل گرفته است مورد بررسی قرار گرفته است. زمینه و بستر ذکر شده بتدریج شکل پیدا کرده و پیامدهای خواسته و بیشتر ناخواسته و منفی به دنبال داشته است که به انحاء مختلف فرآیند توسعه اقتصادی در استان کرمانشاه را تحت تاثیر قرار داده است. با توجه به تحولات سیاسی و اجتماعی که در چند دهه ی اخیر در استان کرمانشاه به وقوع پیوسته است سه پدیده اصلاحات ارضی، جنگ و گذار جمعیتیدر طی 20 سال از 1345 تا 1365 به تدریج ساخت اقتصادی استان را شکل داده است که نتیجه آن ضعف شاخص های کلان اقتصادی در دهه های 1380 و 1390 بوده است.پس به طور کلی میتوان گفت گذار جمعیتی در استان کرمانشاه بستری را فراهم آورده است که در آن برخی پدیده های اجتماعی مانند آسیب های اجتماعی، شبکه ها و روابط اجتماعی، جریان مهاجرتی، جامعه پذیری اقتصادی و عادت واره اقتصادی شکل گرفته است. پیامدهای این پدیده ها شامل ناتوانی در خلاقیت و کارآفرینی، هدر رفتن منابع، تراکم اخلاقی ضد توسعه، فقدان شایسته سالاری، تقویت خاص گرایی فرهنگی، تحمیل هزینه های آموزشی، القای ریسک بالای اقتصادی، شکل گیری بازار سیاه اقتصادی، تربیت نسل تن آسا است. این پدیده ها توسعه اقتصادی استان کرمانشاه را هم در سطح خرد و هم در سطح کلان تحت تاثیر قرار داده است و در کنار عوامل دیگر، باعث توسعه نیافتگی اقتصادی استان کرمانشاه شده است.

فرآیندهای تاریخی، توسعه اقتصادی، گذار جمعیتی، عوامل اجتماعی، کرمانشاه