بازسازی مناطق آسیب دیده از بلایای طبیعی: مطالعه موردی مناطق زلزله زده استان کرمانشاه

کشور ایران بر روی یکی از کمربندهای زلزله خیز جهان واقع شده و در زمره شش کشور زلزله خیز جهان است. بیش از 90 درصد از خاک ایران را گسل های فعال تشکیل می دهد، به همین جهت وقوع زلزله امری اجتناب ناپذیر است. زلزله آبان ماه سال 1396 کرمانشاه نیز یکی از زلزله های مخرب بوده و خسارات جانی و مالی سنگینی در پی داشته است. برآورد شده که خسارات مالی این زلزله حدود بودجه 11 سال استان کرمانشاه بوده است. کشورهای پیشرفته و درحال توسعه به نحو یکسان از زلزله آسیب نمی بینند. ساختمان های مقاوم در مقابل زلزله و زیرساخت های مناسب در کشورهای صنعتی عامل مهمی در کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از زلزله است؛ در حالی که مردم کشورهای درحال توسعه، به ویژه در مناطق محروم در برابر زلزله به شدت آسیب پذیر هستند. استان کرمانشاه یکی از استان های نسبتا محروم کشور است که با نرخ بیکاری بالا و فقر ناشی از آن دست به گریبان است. اقتصاد شهرستان های سرپل ذهاب و ثلاث باباجانی عمدتا برفعالیت های کشاورزی و داد و ستدهای مرزی و فعالیت های خدماتی استوار است و از صنعت مدرن در این شهرستان ها خبری نیست. نرخ بیکاری در این شهرستان ها از متوسط استان بالاتر است. زلزله تخریب گسترده ای را در این مناطق سبب شده، این مناطق را فقیرتر از پیش کرده و بسیاری از فرصت های شغلی را از بین برده است. با گذشت بیش از یکسال از وقوع زلزله فرایند بازسازی آهسته به پیش می رود. تجربه هند و نپال در بازسازی مناطق زلزله زده نشان می دهد که اجرای برنامه ی اشتغال عمومی، با مشارکت فعال مردم بومی در بازسازی خانه های تخریب شده و احداث و تعمیر زیرساخت ها، از یک سو به ایجاد فرصت های شغلی جدیدبرای مردم منطقه می انجامد و از سوی دیگر با تاکید بر نظارت مردم بر نحوه ی اجرای برنامه ها، می تواند به ارتقاء کیفی فعالیت ها و کاهش هزینه ها منجر شود.

کلیدواژه ها:

زلزله ، پیآمدهای اقتصادی ، بازسازی ، برنامه اشتغال عمومی