کاظم حسنخوئی - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه، دانشگاه سیستان و بلوچستان
محمدرضا سهرابی - دانشیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه سیستان و بلوچستان
صادق اعتدالی - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی بیرجند

هر ساله وقوع زلزله باعث خسارات مالی و جانی زیادی در سراسر جهان می شود. در طی سال های مختلف، فناوری ساخت و طراحی سازه های مقاوم در برابر زلزله پیشرفت زیادی کرده است. یکی از روش های مقابله با این پدیده استفاده از جداساز لرزه ای پایه می باشد. این مقاله به طرح بهینه ای از جداسازهای اصطکاکی برای سازه های چهار و دوازده طبقه که نماینده ای از سازه های کوتاه و بلند می باشند، می پردازد. همچنین پاسخ های لرزه ای این سازه ها با سازه های متناظر جداشده به کمک جداسازهای اصطکاکی با و بدون سامانه بازگرداننده مقایسه شده است. در این مطالعه از یک بهینه سازی چند هدفه مبتنی بر الگوریتم جستجوی فاخته بهره گرفته شده است که دو تابع هدف در تضاد با هم شامل کمینه کردن شتاب طبقه بام و کمینه کردن تغییر مکان تراز پایه می باشد. پارامترهای طراحی شامل ضریب اصطکاک سطح، نسبت جرمی، دوره تناوب و نسبت میرایی سامانه بازگرداننده می باشند. مطالعات، سودمندی استراتژی به کار رفته برای طراحی جداسازهای اصطکاکی را نشان می دهد. نتایج نشان می دهند که جداسازهای اصطکاکی بهینه قادرند پاسخ های لرزه ای سازه را به نحو مطلوبی کاهش داده و سامانه بازگرداننده ضمن عدم تاثیر گذاری بر جابجایی و شتاب طبقات، کاهش جابجایی طبقه پایه را منجر می شود.

جداساز اصطکاکی، الگوریتم جستجوی فاخته، سامانه بازگرداننده، بهینه سازی چند هدفه، طرح بهینه