چمران رفیعی پور - دانشجوی دکترای حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان
محمد غلامعلی زاده کجو - دکترای حقوق خصوصی و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور گلستان

شناسایی ماهیت قرارداد بین پزشک و بیمار نخستین گام در جهت احقاق حقوق بیمار است. بر این اساس از مقایسه قرارداد بین پزشک و بیمار با عقودی چون جعاله، وکالت، مقاطعه کاری، اجاره شخص و عقود غیر معین می توان گفت که با توجه به ایراداتی که به نظریه جعاله بودن این قرارداد وارد است نمی توان آن را در قالب عقد جعاله گنجاند. توصیف قرارداد درمان به عقد وکالت نیز با طبیعت و ماهیت وکالت که استنابه در تصرف است، سازگار نیست. از طرفی تعهدات حرف پزشکی و مقاطعه کار، تفاوت اساسی با هم دارند؛ زیرا اولی علی الاصول تعهد به وسیله است و دومی تعهد به نتیجه. موضوع تعهد مقاطعه کار، علی الاصول اشیاء بی جان مادی است در حالی که موضوع تعهد قراردادهای درمان به تعبیر قرآن کریم اشرف مخلوقات است. اجیر مشترک که خدمات او با خدمات صاحبان حرف پزشکی و وابسته به بیمار یکسان دانسته شده است، می تواند عمل مورد تعهد خود را به غیر واگذار نماید و خصوصیت اجیر مورد نظر و مباشرت او شرط نیست؛ لکن در قراردادهای درمان، شخصیت پزشک نقش عمده دارد و علی الاصول و در شرایط عادی نمی تواند فرآیند درمان را به غیر واگذار کند. النهایه می توان قرارداد بین پزشک و بیمار را تابع اصل آزادی قراردادها دانست که با حقوق و وظایف حرفه ای صاحبان حرف پزشکی و وابسته تطابق و وفاق بیشتری دارد. در این مقاله تمامی این فروض با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای مورد بررسی و واکاوی قرار می گیرد.

مسئولیت مدنی، جعاله، قرارداد درمان، برائت، طبیب