سرور دست افکن - گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
محسن ژاله - گروه آناتومی و بیولوژی سلولی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
پویا پورنقی - گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

زمینه و هدف: دیابت شیرین از معضلات پزشکی جوامع امروزی است که تعداد مبتلایان به آن، به سرعت درحال افزایش است. این بیماری سبب آسیب به اندام های مختلف از جمله کلیه ها می شود. در مطالعه حاضر، تاثیر عصاره آبی گل ماهور بر فاکتورهای خونی نشان دهنده عملکرد کلیه، در رت های دیابتی مورد بررسی قرار گرفت. روش کار: در این مطالعه 50 سررت نرنژادویستار به وزن 200-150 گرم به پنج گروه تقسیم شدند: کنترل منفی و کنترل مثبت (دیابتی درمان نشده) که در این گروه ها، حجم یکسانی از نرمال سالین به شیوه گاواژ دریافت گردید، گروه دیابتی درمان- شده با گلی بنکلامید ( 50mg/kg ) و گروه های دیابتی تیمارشده با دوزهای mg/kg 05 و mg/kg 055 عصاره آبی گل ماهور که درطول یک دوره 50 روزه، گلی بنکلامید یا عصاره را به صورت گاواژ دریافت نمودند. القای دیابت با آلوکسان منوهیدرات ( 500mg/kg ) انجام پذیرفت. به منظور بررسی فاکتورهای خونی مرتبط با کلیه، در روز بیستم خون گیری از قلب رت ها انجام گرفت. یافته ها: دیابت تجربی سبب افزایش معنی دار سطح قندخون در تمامی گروه های دیابتی شده گردید (P<0.05). عصاره آبی گیاه گل ماهور سطح قندخون را در روزهای 05 و 05 آزمایش، بهت رتیب به مقادیر 05/6 و 040/9 میلی گرم بر دسی لیتر نسبت به گروه دیابتی درمان نشده به طور معنی دار (P<0.05). کاهش داد. استفاده از عصاره آبی گل ماهور، باعث کاهش معنی دار سطوح کراتینین و اوره سرم در گروه های تیمار شده با عصاره ها به ترتیب به مقادیر 0/0 و 01/0 میلی گرم بر دسی لیتر نسبت به گروه دیابتی درمان نشده گردید (P<0.05)، به طوری که سطح کراتینین سرم در گروه های تیمارشده با عصاره ها، فاقد اختلاف معنی دار با گروه کنترل منفی بود. نتیجه گیری: به نظر می رسد گیاه گل ماهور ( V. thapsus ) بتواند به عنوان یک ترکیب ضد دیابت و محافظ اندام کلیه در مقابل اثرات سوء دیابت بر کلیه ها عمل نماید.

دیابت، گل ماهور، کلیه، گلی بنکلامید، آلوکسان