معصومه شایسته - ۱- دانش آموخته کارشناسی ارشد اصلاح نژاد دام، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
محمدتقی بیگی نصیری - استاد اصلاح نژاد دام، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
آذر راشدی ده صحرایی - دانشجوی دکتری اصلاح نژاد دام، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

در این مطالعه، اجزای (کو)واریانس و پارامترهای ژنتیکی و فنوتیپی صفات رشد، در گوسفندان زندی، برآورد شدند. داده های مورد استفاده در این پژوهش، مربوط به صفات وزن های تولد (7684 رکورد)، شیرگیری (6131 رکورد)، شش ماهگی (3414 رکورد)، نه ماهگی (2698 رکورد) و یکسالگی (1680 رکورد) بودند که طی سال های 1370 تا 1390، توسط ایستگاه نخجیر جمع آوری شدند. اجزای (کو)واریانس و فراسنجه های ژنتیکی، به­دلیل دقت بالای روش آماری بیزی مبتنی بر روش نمونه گیری گیبس، با این روش برآورد شدند. عوامل محیطی سال تولد، جنسیت بره، نوع تولد و سن مادر هنگام زایش بر کلیه صفات مزبور معنی دار بودند و به عنوان اثرات ثابت در مدل قرار گرفتند. سن دام هنگام وزن کشی به­عنوان متغیر کمکی وارد مدل شد. مدل مناسب بر اساس کمترین مقدار واریانس خطا، برای صفات اوزان تولد، شیرگیری، شش ماهگی، نه ماهگی و یکسالگی به ترتیب، 5، 5، 2، 1 و 1 انتخاب شد. وراثت پذیری مستقیم صفات مذکور (بر اساس نتایج حاصل از مدل مناسب انتخاب شده) به­ترتیب برابر 01/0 ±15/0، 003/0 ±26/0، 002/0 ±21/0، 003/0 ±26/0 و 001/0±26/0 محاسبه گردید. وراثت پذیری مادری برای صفات اوزان تولد و شیرگیری به­ترتیب برابر 01/0±11/0 و 001/0±06/0 برآورد شد. با بالا رفتن سن بره و کاهش وابستگی به مادر، تنزل سهم اثرات مادری نسبت به اثرات ژنتیکی مستقیم مورد انتظار می باشد؛ لذا با افزایش سن به­ علت کاهش وابستگی بره به مادر، از اهمیت این اثر کاسته شد. وراثت پذیری پایین تا متوسط به­دست آمده برای صفات مورد بررسی نشان می دهد که نتیجه انتخاب برای این صفات، سبب بهبود ژنتیکی کم تا حد متوسط می گردد.

گوسفند زندی, روش بیزی, صفات رشد, فراسنجه های ژنتیکی