مریم محمدزاده - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی ، اهر، ایران

مجدخوافی، شاعر و عارف قرن هشتم در زمره افرادی است که با پدیدآوردن روضه الخلد، نامش را در شمار پیروان سعدی به ثبت رسانده است. بررسی ساختار حکایتهای این اثر و عناصر داستانی مانند شخصیت، از این جهت اهمیت دارد که به ما این امکان را میدهد تا شیوه های مورد استفاده مجدخوافی را در داستان نویسی بیابیم و آن را با اهداف و اندیشه های او بسنجیم. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی متن حکایتهای روضه الخلد، شخصیتها را از منظر انواع؛ در گروه های متفاوتی مانند: نوعی، قراردادی، قالبی، تمثیلی، نمادین، تاریخی و از نظر تحولات شخصیتی در دو گروه ایستا و پویا بررسی کرده و نشان میدهد که حکایات روضه الخلد، با آنکه کوتاه و موجز است و به هیچ عنوان مجالی برای پرداخت شخصیت در آن نیست؛ اما چون بسیاری از شخصیتها، آفریده ذهن مجدخوافی است و از بطن جامعهروزگار او شکل گرفته، کاملا آشنا و محسوس است و پرداخت نویسنده در انتخاب و گزینش آنان، در رساند مضمون و درون مایه داستان، کاملا همراه و همرنگ است؛ لذا علیرغم ضعف در شخصیتپردازی، نقش مهمی در رساندن پیام داستان ایفا میکنند.

شخصیت پردازی، عناصر داستان، مجدخوافی، روضه خلد، انواع شخصیت