محمد غفوری فر - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کوثر بجنورد
علیرضا حسینی - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کوثر بجنورد

از جمله نکات قابل توجه در یک متن ادبی، توصیف و تصویر پردازی آن است؛ بدین معنا که یک متن ادبی خصوصا قرآن باید آنچنان فضای موضوع نوشتار را ترسیم و توصیف کند که خواننده خود را در آن فضا و محیط حس کند و هر قدر تصویرپردازی یک نوشتار روشن تر و شفاف تر باشد، مخاطب بیشتر و شدیدتر مورد تاثیر قرار خواهد گرفت. قرآن کریم، بهشت را آن گونه زیبا توصیف و ترسیم میکند که گویا صحنه های زیبا و رنگارنگ بهشت بر پردهای از حریر در ذهن مخاطب به تصویر درمیآید. در تمامی این آیات تصویرپردازی شگرف و هنرمندانهای به کار رفته است که صحنه های زیبا و گوناگون بهشت را در ذهن مخاطب به نمایش درمیآورد و مخاطب را مشتاق و شیفته دیدار بهشت و مناظر زیبا و دلپذیر آن میکند. همچنین هنگامی که آیات مربوط به جهنم و عذاب جهنمیان را میخوانند گویا جهنم و عذاب دردناک جهنمیان را مشاهده میکنند، به همین خاطر از خدا میخواهند که آنها را از عذاب جهنم دور نگاه دارد. پژوهش حاضر، بر آن است که تصویرپردازی قرآن کریم را با تاکید بر آیات بهشت و جهنم، بررسی، و کارکرد وتاثیر این تصویرپردازی را بر مخاطبان تحلیل کند. یافته های این پژوهش نشان میدهد که قرآن کریم، در تصویرپردازی آیات بهشت و جهنم از شیوه های مختلفی همچون توصیف، تشبیه، تخییل، تشخیص، تقابل، تجسیم و...بهره برده و شگفت انگیزترین مفاهیم معنوی و پیچیده ترین و ناشناخته ترین معانی و همچنین حاالت نفسانی، حوادث و صحنه های گوناگون را به کمک الفاظ در فکر و خیال انسان به تصویر کشیده است، که چنین کاری خارج از چهارچوب فکر بشری است.

تصویرپردازی؛ زیباشناسی؛ قرآن کریم؛ جهنم؛ بهشت.